Γιατί η μετάφρασή σου πάντα «κάτι της λείπει»;

Έχεις βιώσει ποτέ κάτι τέτοιο;

Να βρεις μια υπέροχη αγγλική φράση, να θέλεις να την μεταφράσεις σε έναν φίλο, αλλά όταν την εκφέρεις να νιώθεις ότι η αίσθησή της δεν είναι σωστή. Ή, να συνομιλείς με έναν ξένο πελάτη χρησιμοποιώντας μεταφραστικό λογισμικό, και οι απαντήσεις του να σε αφήνουν πάντα άναυδο, νιώθοντας ότι κάτι υπονοείται.

Συχνά πιστεύουμε ότι η μετάφραση είναι απλά η αντικατάσταση λέξεων από τη γλώσσα Α με λέξεις από τη γλώσσα Β, σαν να παίζεις με τουβλάκια, όπου η αντιστοιχία ένα προς ένα αρκεί. Όμως το αποτέλεσμα είναι συχνά να έχουμε φτιάξει ένα «μόρφωμα» – κάθε λέξη είναι σωστή, αλλά μαζί γίνονται άκαμπτες, περίεργες, ίσως και να παρερμηνεύουν πλήρως το αρχικό νόημα.

Πού βρίσκεται το πρόβλημα;

Γιατί μια καλή μετάφραση, δεν είναι καθόλου «αντικατάσταση λέξεων», αλλά «μαγειρική».

Μην είσαι ο «αυτός που ψάχνει το λεξικό», αλλά ο «σεφ»

Φαντάσου να έχεις μια συνταγή μαγειρικής. Η συνταγή αναγράφει: αλάτι, ζάχαρη, σάλτσα σόγιας, ξίδι.

Ένας αρχάριος μάγειρας τι θα έκανε; Θα ακολουθούσε αυστηρά τα γραμμάρια, ρίχνοντας όλα τα υλικά μονομιάς στην κατσαρόλα. Και το αποτέλεσμα; Μπορεί να φτιάξει ένα πιάτο με περίεργη γεύση, ένα «πιάτο-φιάσκο».

Ενώ ένας πραγματικός σεφ τι θα έκανε; Θα σκεφτόταν πρώτα: Τι φαγητό θα φτιάξω σήμερα; Είναι ένα γλυκόξινο χοιρινό φιλέτο (糖醋里脊), ή ένα αλμυρό-νόστιμο κοκκινιστό χοιρινό (红烧肉); Για ποιον είναι αυτό το πιάτο; Για έναν Καντονέζο (广东人) που του αρέσει το ελαφρύ, ή για έναν Σετσουανέζο (四川人) που δεν μπορεί χωρίς το καυτερό;

Κοίτα, τα ίδια υλικά (λέξεις), σε διαφορετικά πιάτα (πλαίσια), η χρήση, η ποσότητα, η σειρά προσθήκης στην κατσαρόλα, διαφέρουν παρασάγγας.

Το ίδιο ισχύει και για τη γλώσσα.

Εκείνες οι άκαμπτες, «που κάτι τους λείπει» μεταφράσεις, είναι ο αρχάριος που ξέρει μόνο να «ρίχνει υλικά». Ενώ η πραγματικά καλή επικοινωνία, απαιτεί τη «σκέψη του σεφ».

Τα τρία μυστικά του «σεφ»

1. Πρώτα βλέπε το «μενού», μετά αποφάσισε τη «μέθοδο» (Κατανοώντας την περίσταση)

Δεν θα χρησιμοποιούσες τις τεχνικές ενός γεύματος Μισελέν για να ετοιμάσεις ένα καθημερινό πρωινό. Ομοίως, η μετάφραση ενός σοβαρού νομικού συμβολαίου, και η μετάφραση ενός αστείου μεταξύ φίλων, απαιτούν εντελώς διαφορετικό «ψήσιμο» και «καρύκευμα».

• Νομικά συμβόλαια: Απαιτούν ακρίβεια, αυστηρότητα, κάθε λέξη πρέπει να είναι χωρίς ασάφειες. Είναι σαν ένα περίπλοκο πιάτο επίσημου δείπνου, όπου ούτε το ελάχιστο λάθος επιτρέπεται.
• Μυθιστορήματα και ποίηση: Επιδιώκουν ατμόσφαιρα και αισθητική, απαιτούν περίτεχνο λεξιλόγιο και έξυπνο ρυθμό. Είναι σαν ένα εκλεπτυσμένο επιδόρπιο, όχι μόνο νόστιμο, αλλά και όμορφο.
• Καθημερινή συζήτηση: Το ζητούμενο είναι η οικειότητα, η φυσικότητα, η αυθεντικότητα. Είναι σαν ένα ζεστό πιάτο σπιτικών μακαρονιών, αυτό που μετράει είναι η άνεση και η ζεστασιά που προσφέρει.

Πριν μεταφράσεις ή μιλήσεις, ρώτησε τον εαυτό σου: Τι «πιάτο» φτιάχνω; Είναι επίσημο δείπνο, ή χαλαρό απογευματινό τσάι; Αν το ξεκαθαρίσεις αυτό, η επιλογή των λέξεων και ο τόνος σου έχουν ήδη πετύχει κατά το ήμισυ.

2. Δοκίμασε τη «γεύση», μην κοιτάς μόνο τα «συστατικά» (Κατανόηση του υπονοούμενου)

Πολλές εκφράσεις, η κυριολεκτική τους σημασία και η πραγματική τους σημασία μπορεί να απέχουν παρασάγγας.

Για παράδειγμα, στα Αγγλικά το «Break a leg!», η κυριολεκτική μετάφραση είναι «σπάσε ένα πόδι», και ακούγεται σαν κατάρα. Αλλά το πραγματικό του νόημα είναι «Καλή επιτυχία στην παράσταση!». Αυτό είναι σαν το «λάδι» στην κινεζική κουζίνα, το οποίο στη λέξη «加油» (jiayou - ενθάρρυνση), δεν έχει καμία σχέση με το μαγειρικό λάδι.

Αυτές είναι οι μοναδικές «γεύσεις» της γλώσσας. Αν κοιτάς μόνο τη «λίστα συστατικών» (μεμονωμένες λέξεις), ποτέ δεν θα μπορέσεις να γευτείς την πραγματική γεύση αυτού του πιάτου. Οι έμπειροι στην επικοινωνία δεν βασίζονται στην κατά λέξη μετάφραση, αλλά στην «αίσθηση της γεύσης» για να καταλάβουν τα συναισθήματα και τις προθέσεις του άλλου.

3. Μην αφήνεις τη γλώσσα να γίνει το «εμπόδιο» της επικοινωνίας

Οι περισσότεροι από εμάς δεν είμαστε «έξοχοι σεφ» της γλώσσας, και στην διαπολιτισμική επικοινωνία, είναι εύκολο να πανικοβληθούμε ενώ «μαγειρεύουμε». Θέλουμε να δημιουργήσουμε ειλικρινείς σχέσεις με ανθρώπους από όλο τον κόσμο, να μοιραστούμε ιδέες, και όχι απλά να ανταλλάσσουμε άψυχα λόγια.

Αυτό που χρειαζόμαστε, είναι ένας έξυπνος βοηθός που να κατανοεί τόσο τα «συστατικά» όσο και τη «μαγειρική».

Αυτό ακριβώς είναι το νόημα της ύπαρξης εργαλείων όπως το Intent. Δεν είναι απλώς ένας μεταφραστής, αλλά περισσότερο ένας «σεφ επικοινωνίας AI» που σε κατανοεί. Η ενσωματωμένη του μετάφραση AI, μπορεί να σε βοηθήσει να κατανοήσεις τον πολιτισμό και το πλαίσιο πίσω από διαφορετικές γλώσσες, να συλλάβεις εκείνες τις αποχρώσεις που γίνονται αντιληπτές μόνο διαισθητικά.

Με το Intent, όταν συνομιλείς με φίλους, πελάτες ή συνεργάτες, μπορεί να σε βοηθήσει να εκφράσεις αυτά που θέλεις να πεις ως «καθημερινή κουβέντα» με έναν αυθεντικό, φυσικό τρόπο, κάνοντας τον συνομιλητή να νιώθει σαν να μιλάει με έναν ντόπιο, με οικειότητα. Αυτό που σε βοηθάει να σπάσεις δεν είναι ο τοίχος της γλώσσας, αλλά το εμπόδιο μεταξύ καρδιάς και καρδιάς.

Την επόμενη φορά, όταν θελήσεις να επικοινωνήσεις με κάποιον στην άλλη άκρη του κόσμου, θυμήσου:

Μην αρκείσαι πλέον στο να είσαι ένας «φορτωτής λέξεων». Προσπάθησε, όπως ένας σεφ, να σκέφτεσαι, να νιώθεις, να δημιουργείς.

Η πραγματική επικοινωνία δεν είναι να κάνεις τον άλλον να καταλάβει τα «γράμματά» σου, αλλά να τον κάνεις να νιώσει την «καρδιά» σου. Αυτή είναι η πραγματική μαγεία του να υπερβαίνεις τη γλώσσα και να συνδέεις τον κόσμο.