16 ετών: Είστε άξιοι να καθορίσετε το μέλλον της χώρας; Το θέμα έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων στη Γερμανία.

Έχετε νιώσει ποτέ έτσι;

Οι ενήλικες συζητούν πάντα «μεγάλα» θέματα στο τραπέζι του φαγητού — τιμές ακινήτων, πολιτικές, διεθνείς σχέσεις. Και εσείς, ως νέοι, ενώ έχετε αναρίθμητες σκέψεις μέσα σας, όπως το άγχος για περιβαλλοντικά ζητήματα ή η δυσαρέσκεια για το εκπαιδευτικό σύστημα, κάθε φορά που ανοίγετε το στόμα σας, λαμβάνετε πάντα την απάντηση: «Είσαι ακόμα παιδί, δεν καταλαβαίνεις».

Σαν μια αόρατη γραμμή να καθορίζει τα όρια μεταξύ «ενηλίκων» και «παιδιών». Από τη μία πλευρά της γραμμής, δεν έχετε δικαίωμα να ρωτήσετε· από την άλλη, είναι οι αυτονόητοι λήπτες αποφάσεων.

Πού λοιπόν πρέπει να χαραχτεί αυτή η γραμμή; Στα 18, στα 20, ή… στα 16;

Πρόσφατα, οι Γερμανοί διαφωνούν έντονα για αυτό το ζήτημα: αν δηλαδή θα πρέπει να μειωθεί η ηλικία ψήφου από τα 18 στα 16.

Μια διαμάχη για το «κλειδί του σπιτιού»

Μπορούμε να φανταστούμε μια χώρα ως μια μεγάλη οικογένεια, και το δικαίωμα ψήφου ως ένα «κλειδί του σπιτιού».

Στο παρελθόν, αυτό το κλειδί βρισκόταν μόνο στα χέρια των «γονέων» (των ηλικιωμένων πολιτών). Αυτοί αποφάσιζαν τα πάντα στο σπίτι: το στυλ διακόσμησης (αστική ανάπτυξη), τα έξοδα για ρεύμα και νερό (δημόσιος προϋπολογισμός), ακόμα και πόσους βαθμούς θα είναι το κλιματιστικό (περιβαλλοντική πολιτική).

Αντίθετα, τα «παιδιά» της οικογένειας (η νεότερη γενιά), παρόλο που ζουν κι αυτά εδώ και θα ζήσουν εδώ για τις επόμενες δεκαετίες, δεν έχουν το κλειδί. Μπορούν μόνο να αποδέχονται παθητικά τις αποφάσεις των γονέων.

Όμως τώρα, τα «παιδιά» δεν το ανέχονται άλλο.

Οι νέοι σε όλο τον κόσμο, με επικεφαλής την «περιβαλλοντική ακτιβίστρια» Γκρέτα Τούνμπεργκ, έχουν αποδείξει με τις πράξεις τους πόσο νοιάζονται για το μέλλον του «σπιτιού» τους. Βγήκαν στους δρόμους, ζητώντας προσοχή στην κλιματική αλλαγή — άλλωστε, αν το «σπίτι» γίνει όλο και πιο ζεστό στο μέλλον λόγω των αποφάσεων των ενηλίκων, αυτοί που θα υποφέρουν περισσότερο είναι εκείνοι που θα ζήσουν μέσα του για το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Μια έρευνα του 2019 έδειξε ότι πάνω από το 40% των Γερμανών νέων ενδιαφέρεται «πολύ» για την πολιτική. Δεν είναι πλέον μια γενιά «πολιτικά αδιάφορη».

Έτσι, ορισμένοι «προοδευτικοί» «γονείς» (όπως οι Πράσινοι και οι Σοσιαλδημοκράτες της Γερμανίας) πρότειναν: «Γιατί να μην δώσουμε ένα αντίγραφο του κλειδιού και στα 16χρονα παιδιά; Αφού νοιάζονται τόσο πολύ για αυτό το σπίτι, θα πρέπει να έχουν λόγο».

Αυτή η πρόταση, αμέσως «τίναξε στον αέρα» τη «οικογενειακή συνέλευση». Οι αντίθετοι «γονείς» ανησυχούσαν: «16 ετών; Το έχουν σκεφτεί πραγματικά; Θα τους ξεγελάσουν; Θα σκέφτονται μόνο τα πάρτι (ψηφίζοντας ανεύθυνα) και θα κάνουν χάλι το σπίτι;»

Σας ακούγεται γνώριμο; Αυτή είναι ακριβώς η αναβαθμισμένη έκδοση του «Είσαι ακόμα παιδί, δεν καταλαβαίνεις».

Το δικαίωμα να αποφασίζεις για το μέλλον δεν ήταν ποτέ αυτονόητο

Είναι ενδιαφέρον ότι, ιστορικά, το κριτήριο για το «ποιος είναι άξιος να κρατά το κλειδί» άλλαζε συνεχώς.

Στη Γερμανική Αυτοκρατορία του 19ου αιώνα, μόνο άνδρες άνω των 25 ετών είχαν δικαίωμα ψήφου, αντιπροσωπεύοντας μόλις το 20% του συνολικού πληθυσμού. Αργότερα, οι γυναίκες κέρδισαν επίσης αυτό το δικαίωμα. Και αργότερα, το 1970, η ηλικία ψήφου μειώθηκε από τα 20 στα 18.

Βλέπετε, η λεγόμενη «ωριμότητα» δεν ήταν ποτέ ένα σταθερό βιολογικό κριτήριο, αλλά μια συνεχώς εξελισσόμενη κοινωνική συναίνεση.

Ένας μελετητής της δημοκρατίας επεσήμανε με ακρίβεια: «Το ζήτημα του δικαιώματος ψήφου είναι, στην ουσία, ένας αγώνας εξουσίας.»

Τα κόμματα που υποστηρίζουν τη μείωση της ηλικίας, φυσικά, ελπίζουν να κερδίσουν τις ψήφους των νέων. Αλλά το βαθύτερο νόημα είναι ότι, όταν μια κοινωνία αρχίζει να συζητά «αν πρέπει να δοθεί δικαίωμα ψήφου στους 16χρονους», στην πραγματικότητα επανεξετάζει ένα πιο θεμελιώδες ερώτημα:

Εμπιστευόμαστε πραγματικά την επόμενη γενιά μας;

Αντί να ρωτάτε «είστε έτοιμοι;», δώστε τους ευθύνες για να ετοιμαστούν

Επιστρέφοντας στην αναλογία του «κλειδιού του σπιτιού».

Αυτό που φοβόμαστε είναι ότι τα 16χρονα παιδιά θα καταχραστούν το κλειδί μόλις το αποκτήσουν. Αλλά έχουμε σκεφτεί μια άλλη πιθανότητα;

Ακριβώς επειδή του δώσατε το κλειδί, αρχίζει πραγματικά να μαθαίνει πώς να αναλαμβάνει την ευθύνη ενός «μέλους της οικογένειας».

Όταν ξέρει ότι η ψήφος του μπορεί να επηρεάσει το περιβάλλον της κοινότητας και τους σχολικούς πόρους, τότε θα έχει περισσότερο κίνητρο να ενημερωθεί για αυτά τα θέματα, να σκεφτεί, να κρίνει. Τα δικαιώματα γεννούν ευθύνες. Η εμπιστοσύνη, από μόνη της, είναι η καλύτερη εκπαίδευση.

Αυτή η συζήτηση που λαμβάνει χώρα στη Γερμανία είναι στην πραγματικότητα ένα θέμα που αντιμετωπίζει ολόκληρος ο κόσμος. Δεν αφορά μόνο ένα ψηφοδέλτιο, αλλά και το πώς βλέπουμε το μέλλον, και πώς θα συμβαδίσουμε με τους νέους που δημιουργούν το μέλλον.

Και σε αυτή την εποχή της παγκοσμιοποίησης, η κατανόηση των φωνών από μακριά και η συμμετοχή σε παγκόσμιες συζητήσεις έχουν γίνει πιο σημαντικές από ποτέ. Ευτυχώς, η τεχνολογία καταρρίπτει τους φραγμούς. Για παράδειγμα, εργαλεία συνομιλίας όπως το Lingogram με ενσωματωμένη μετάφραση AI, μπορούν να σας επιτρέψουν να επικοινωνείτε εύκολα με φίλους από όλο τον κόσμο, είτε συζητάτε για το δικαίωμα ψήφου στη Γερμανία είτε μοιράζεστε τις απόψεις σας για το μέλλον.

Άλλωστε, το μέλλον δεν ανήκει μόνο σε μια χώρα ή μια γενιά. Όταν μπορείτε να κατανοείτε ο ένας τον άλλον, τότε αυτός ο κόσμος γίνεται πραγματικά το κοινό μας σπίτι.