چرا ژاپنی‌ها از «حرف چینی تنبل‌ها»یی استفاده می‌کنند که ما آن را فراموش کرده‌ایم؟
آیا هنگام تماشای درام‌های ژاپنی یا مانگا، با این علامت عجیب «々» مواجه شده‌اید؟
این علامت اغلب در کلماتی مانند «人々» یا «時々» ظاهر می‌شود. اولین بار که آن را دیدید، شاید کمی گیج شده باشید: آیا این یک اشتباه تایپی است یا یک نماد اینترنتی جدید؟
در واقع، این یک «ابزار جادویی تنبل‌ها» است که کارکردی تقریباً معادل «+1» در چت‌های ما یا علامت توان دوم (²) در ریاضیات دارد.
یک کلید میانبر برای «کپی-پیست»
معنای این علامت «々» بسیار ساده است: تکرار حرف چینی قبلی.
- 人々 (هیتو-بیتو) = 人人، به معنای مردم
- 時々 (توکی-دوکی) = 時時، به معنای «اغلب» یا «گاهی اوقات»
- 日々 (هیبی) = 日日، به معنای «هر روز»
می‌بینید، این یک کلید میانبر «کپی-پیست» است که در خود زبان تعبیه شده. آیا خیلی هوشمندانه نیست؟
جالب‌تر اینکه، ژاپنی‌ها برای آن یک اسم مستعار فوق‌العاده بامزه گذاشته‌اند: «نوما» (ノマ).
اگر خوب به علامت «々» نگاه کنید، آیا شبیه به ترکیب کاتاکانای «نو» (ノ) و «ما» (マ) نیست؟ این اسم مستعار واقعاً نمی‌تواند گویاتر از این باشد.
آشناترین غریبه‌ی «حروف چینی»
اما شگفت‌انگیزترین نکته این است که این علامتِ سرشار از «ویژگی‌های ژاپنی»، در واقع یک «ساخت چین» تمام‌عیار است و سابقه‌ای بس طولانی دارد.
این علامت ریشه در خط شکسته (cursive script) حروف چینی دارد. شکل اصلی آن، حرف «仝» (تُونگ) است که به معنای «یکسان/همانند» می‌باشد. خوشنویسان باستانی برای اینکه سریع‌تر بنویسند، حرف «仝» را به صورت شکسته و به شکل «々» نوشتند.
این شیوه استفاده از ۳۰۰۰ سال پیش، بر روی ظروف برنزی دوره شانگ دیده شده است. به عنوان مثال، در کتیبه‌ای که روی آن «子子孙孙» (فرزندان و نوادگان) حک شده، دومین حرف «子» و «孙» به صورت علامت تکرار نوشته شده‌اند.
بله درست است، این علامتی که فکر می‌کردیم ژاپنی‌ها اختراع کرده‌اند، در واقع نتیجه‌ی خرد نیاکان ماست. با این تفاوت که در تحولات بعدی، زبان چینی مدرن به تکرار مستقیم حروف (مانند «人人» به معنای همه مردم، یا «常常» به معنای اغلب اوقات) عادت کرد، در حالی که زبان ژاپنی این «نماد تنبل‌ها»ی کارآمد را حفظ کرده و آن را به بخشی رسمی از زبان خود تبدیل نموده است.
این حس درست مثل این است که بفهمید همسایه‌تان برای صدها سال از یک نسخه‌ی اجدادی استفاده می‌کرده که در واقع پدربزرگِ پدربزرگِ خودتان آن را اختراع کرده است.
زبان، گنجینه‌ای پر از «ایستر اِگ» است
دفعه بعد که علامت «々» را دیدید، دیگر می‌دانید که این یک نماد عجیب نیست، بلکه یک «فسیل زنده» است که از هزاره‌ها تاریخ عبور کرده و فرهنگ‌های چین و ژاپن را به هم متصل می‌کند.
در روش‌های ورودی ژاپنی (Japanese Input Methods)، کافیست onaji (同じ) یا dou (同) را تایپ کنید تا به راحتی آن را پیدا کنید.
دنیای زبان اینقدر شگفت‌انگیز است و پر از چنین «ایستر اِگ»های غیرمنتظره‌ای. پشت هر علامت، ممکن است داستانی فراموش‌شده پنهان باشد که فرهنگ‌های مختلف را به هم وصل می‌کند. یادگیری یک زبان جدید، تنها به معنای حفظ کردن کلمات و دستور زبان نیست، بلکه گشودن دری به سوی کشف داستان‌های ناشناخته است.
اگر شما هم مجذوب این داستان‌های بین‌فرهنگی هستید و مشتاقید که بدون مانع با مردم سراسر جهان ارتباط برقرار کنید، ابزاری مانند Lingogram ممکن است به شما کمک کند. قابلیت ترجمه هوش مصنوعیِ داخلی آن به شما امکان می‌دهد تا با زبان مادری خودتان با هر کسی چت کنید، انگار که سال‌هاست همدیگر را می‌شناسید و به راحتی رازهای فرهنگی بیشتری را کشف کنید.