როგორ ვისწავლოთ უცხო ენა: მოექეცით საკუთარ თავს, როგორც მცენარეს
თქვენც ხშირად ხომ არ გემართებათ ასე?
ლექსიკონები უთვალავჯერ გადაგიშლიათ, მაგრამ მაინც იმახსოვრებთ და ივიწყებთ, ივიწყებთ და ისევ იმახსოვრებთ. გინდათ რამე თქვათ, მაგრამ ნერვიულობისგან ენა გებმებათ და გონება გეცლებათ. სოციალურ მედიაში სქროლავთ, ხედავთ, როგორ თავისუფლად ხუმრობენ და საუბრობენ სხვები უცხო ენაზე, შემდეგ საკუთარ თავს უყურებთ და თავს ვერ იკავებთ, რომ არ იკითხოთ: „რატომ ვარ ასეთი სულელი? ნუთუ არ მაქვს ენობრივი ნიჭი?“
თუ ასეთი აზრები გიჩნდებათ, გთხოვთ, შეჩერდით და ღრმად ჩაისუნთქეთ.
რა მოხდება, თუ გეტყვით, რომ პრობლემა შესაძლოა არა იმაშია, რომ საკმარისად არ ცდილობთ, არამედ იმაში, რომ არასწორი მეთოდებით ცდილობთ?
თქვენი ენობრივი უნარი მოვლას საჭიროებს, ის ნორჩი ნერგივითაა
წარმოიდგინეთ, რომ თქვენი ენობრივი უნარი თქვენს მიერ საკუთარი ხელით დარგული, ძალიან ნაზი ნერგია. თქვენი მიზანია, ის ძლიერ, აყვავებულ ხედ იქცეს.
მაგრამ ჩვენ უმეტესობა როგორ ვიქცევით?
ყოველდღე ვუყვირით: „რატომ იზრდები ასე ნელა! მეზობლის ხე უკვე შენზე მაღალია!“ შფოთვისგან შეპყრობილები გიჟებივით ვუსხამთ წყალს, ზედმეტ სასუქს ვაყრით, გვგონია, რომ „მკაცრი სიყვარული“ მის ზრდას დააჩქარებს. ზოგჯერ თავსაც ვერ ვიკავებთ, რომ მიწიდან არ ამოვთხაროთ, რათა დავინახოთ, კარგად იზრდება თუ არა მისი ფესვები, რის შედეგადაც მხოლოდ მის საფუძველს ვაზიანებთ.
ეს აბსურდულად ჟღერს, არა? მაგრამ სწორედ ასე ვექცევით საკუთარ თავს. ყოველ ჯერზე, როცა შეცდომას ვუშვებთ, ყოველ ჯერზე, როცა სიტყვა გვავიწყდება, ყოველ ჯერზე, როცა თავისუფლად არ ვსაუბრობთ, სულიერად ვუყვირით საკუთარ თავს, მკაცრი კრიტიკითა და იმედგაცრუებით ვნერგავთ ახლად ამოსულ თვითდაჯერებულობას.
ჩვენ გვგონია, რომ „საკუთარი თავის მიმართ მკაცრი დამოკიდებულება“ წარმატების საიდუმლოა, მაგრამ სინამდვილეში, ჩვენ მხოლოდ ვანადგურებთ მისი ზრდის გარემოს.
გახდით ბრძენი მებაღე და არა შეშფოთებული მომჩქარებელი
ახლა წარმოიდგინეთ ნამდვილი მებაღე, რომელსაც ესმის მებაღეობა და ბრძენია. როგორ მოიქცევა ის?
ის გაიგებს ამ ნერგის ჩვევებს, მისცემს მას ზუსტად საჭირო რაოდენობის მზესა და წყალს. ის გაიხარებს ყოველი ახლად ამოსული ნორჩი ფოთლით, რადგან ამას ზრდის ნიშნად მიიჩნევს. ქარიშხლის დროს, ის თბილ თავშესაფარს აუგებს, ნაცვლად იმისა, რომ უსაყვედუროს, რატომ არის ასეთი მყიფე.
მან იცის, რომ ზრდას მოთმინება და სინაზე სჭირდება, და არა მკაცრი კრიტიკა და შფოთვა.
ეს არის „საკუთარი თავის მიმართ თანაგრძნობა“ (Self-compassion). ეს არ არის თავის ნებაზე მიშვება, მით უმეტეს, სიზარმაცის საბაბი. ეს არის უფრო მაღალი დონის სიბრძნე – იმის ცოდნა, თუ როგორ შევქმნათ საუკეთესო პირობები ზრდისთვის.
როცა საკუთარ თავს ასე მოექცევით, საოცარი რამ მოხდება:
- აღარ გეშინიათ შეცდომების. ისევე, როგორც მებაღე არ მოჭრის მთელ ხეს ერთი-ორი გაყვითლებული ფოთლის გამო, თქვენც დაიწყებთ შეცდომების განხილვას, როგორც სწავლის პროცესის განუყოფელ ნაწილად, როგორც ზრდის მკვებავ ნივთიერებად.
- უფრო მეტი გამბედაობა გექნებათ ცდისთვის. რადგან იცით, რომ წარუმატებლობის შემთხვევაშიც კი, საკუთარ თავს არ გაკიცხავთ, არამედ ნაზად წამოდგებით ფეხზე, გაანალიზებთ მიზეზებს და ისევ დაიწყებთ.
- დაიწყებთ პროცესით ნამდვილად ტკბობას. სწავლა აღარ იქნება სტრესით სავსე დავალება, არამედ საინტერესო ძიება. დაიწყებთ ყოველი პატარა წინსვლის აღნიშვნას, ისევე როგორც მებაღე აღფრთოვანებულია ყოველი ახალი ფოთლით.
მიეცით თქვენს „ნერგს“ უსაფრთხო სათბური
განსაკუთრებით ენის სწავლის პრაქტიკაში, „შეცდომის დაშვების“ შიში მოულოდნელი სეტყვის მსგავსია, რომელმაც ნებისმიერ დროს შეიძლება დააზიანოს ჩვენი მყიფე თვითდაჯერებულობა. ჩვენ შიშის გამო, რომ დაგვცინებენ ან თავს შევირცხვენთ, ვერ ვბედავთ პირის გაღებას, რის შედეგადაც საუკეთესო ზრდის შესაძლებლობებს ვკარგავთ.
ამ დროს, უსაფრთხო „სათბური“ განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი ხდება.
ის საშუალებას გაძლევთ, უკეთეს გარემოში, ზეწოლისა და შიშის გარეშე თავისუფლად ისაუბროთ ადამიანებთან, შეიწოვოთ მზე და წვიმა. მაგალითად, Lingogram-ის მსგავსი ხელსაწყოები, რომელშიც ჩაშენებული AI თარჯიმანი გაძლევთ დამატებით სიმშვიდესა და თავდაჯერებულობას მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხეში მყოფ ადამიანებთან ურთიერთობისას. თქვენ აღარ მოგიწევთ ოფლში გაღვრა იმის გამო, რომ სიტყვაზე გადის ენა, ან არ ინერვიულოთ, რომ გრამატიკული შეცდომები სასაცილო იქნება.
ეს ჰგავს მებაღის მეგობრულ დამხმარეს, რომელიც გეხმარებათ კომუნიკაციის ბარიერების მოშორებაში, რათა მართლაც კონცენტრირდეთ თავად საუბარზე და ისიამოვნოთ იმ წმინდა სიხარულით, რომელიც ენების მეშვეობით ერთმანეთთან დაკავშირება მოაქვს.
ასე რომ, დღეიდან ნუ იქნებით ის, ვინც საკუთარ თავს უყვირის და აჩქარებს.
შეეცადეთ იყოთ მომთმენი, ბრძენი მებაღე.
როცა იმედგაცრუებული ხართ, ნაზად უთხარით საკუთარ თავს: „არაუშავს, სწავლა ასეთია, ნელ-ნელა მივდივართ.“ როცა პატარა წინსვლას მიაღწევთ, გულწრფელად დაუკარით ტაში საკუთარ თავს. როცა შეცდომას უშვებთ, ჩათვალეთ ის ძვირფას სასწავლო შესაძლებლობად.
გახსოვდეთ, თქვენი ენობრივი უნარი, ისევე როგორც მთელი თქვენი შინაგანი სამყარო, იმ მცენარეს ჰგავს, რომელიც ზრდას ელოდება. მოუარეთ მას მზრუნველობით, დაიცავით მოთმინებით, და ის აუცილებლად გაიზრდება ისეთად, როგორსაც მოელით – ტოტებითა და ფოთლებით სავსე, აყვავებულად.