Шет тілін жай ғана "оқыма", оған ғашық бол!

Сіз де осындай жағдайға тап болдыңыз ба:

Жыл сайын шет тілін жақсы үйренемін деп асқақ армандар қоясың, кітаптар үйіп, бірнеше қолданба жүктеп аласың. Алғашқы күндері ынта-жігермен кірісесің, бірақ бірнеше апта өтпей, бастапқы ынтаң қуаты таусылған телефондай тез сөніп қалады.

Кітаптар бұрышта шаң басып, қолданбалар телефонның екінші экранында үнсіз жатады. Өзіңізге: "Неге менің ынтам тез қайтады?" деп сұрақ қоясың.

Мәселе сіздің табандылығыңызда емес, басынан-ақ бағытты қате таңдағаныңызда.

Сіз тіл үйренуді махаббат емес, міндет деп қабылдадыңыз.

Сіз “таныстыру кешіндесіз бе”, әлде “қызған махаббаттасыз ба”?

Тілді неге үйренуден бас тартатыныңызды ойланып көріңізші?

Өте мүмкін, сіз оны тек кейбір “рационалды” себептермен таңдадыңыз. Мысалы, “ағылшын тілін білу жұмысқа жақсы”, “жапон тілін көп адам үйреніп жатқан сияқты”, “испан тілі әлемдегі екінші үлкен тіл”.

Бұл тура бір келісілген танысу кеші сияқты. Жігіт/қыздың жағдайы жақсы, резюмесі тамаша, бәрі де сіздер “бір-біріңізге сайсыңдар” дейді. Бірақ сіз оған қарап, іштей еш сезімсізсіз, сөйлескеннің өзін міндет атқарғандай сезінесіз. Мұндай қарым-қатынас қанша уақытқа созылуы мүмкін?

Менің бір досым бар, ол төрт-бес еуропалық тілді жетік біледі. Бірде ол румын тілін үйренуге бел буды. Логикалық тұрғыдан, бұл “оңай олжа” еді – румын тілі ол білетін бірнеше тілмен туысқан. Ол мұны қалтадан зат алғандай оңай болады деп ойлаған.

Нәтижесі не болды? Ол сәтсіздікке ұшырады, әрі бұрын-соңды болмаған сәтсіздік еді. Оның үйренуге ынтасы мүлде болмады, соңында амалсыздан бас тартты.

Көп ұзамай ол венгр тіліне әуес болды. Бұл жолы жағдай мүлде басқаша болды. Ол венгр тілін “пайдалы” немесе “оңай” болғандықтан үйренген жоқ. Ол бір рет Будапештке барып, сол жердің архитектурасы, тағамдары және мәдениетіне қатты тәнті болған еді. Венгр тілін естігенде жүрегі ерекше соқты.

Ол сол мәдениетті қайта сезінгісі келді, бірақ бұл жолы “өз адамы” ретінде, жергілікті тілде сезінгісі келді.

Қарашы, румын тілін үйрену сол жалықтыратын танысу кеші сияқты болды. Ал венгр тілін үйрену – жан ұшыра махаббатқа берілу сияқты.

Эмоциялық байланыс болмаса, кез келген әдіс-тәсіл – бос әңгіме. Сізді алға жетелейтін ешқашан “міндетті түрде істеу керек пе” емес, “қалаймын ба” деген сұрақ.

Тілге қалай “ғашық болуға” болады?

“Бірақ менің шетелге шығуға мүмкіндігім жоқ, сол елден достарым да жоқ, не істеуім керек?”

Жақсы сұрақ. Эмоциялық байланыс орнату үшін міндетті түрде шетелге шығудың қажеті жоқ. Сіз тек ең қуатты қаруыңызды – қиялыңызды пайдалануыңыз керек.

Мына әдісті қолданып көріңіз: Өзіңізге арнап “болашақ фильмін” түсіріңіз.

Бұл жай ғана “қиял” емес, тіл үйренуіңіз үшін анық, нақты және жүрегіңізді дүрсілдететін “рухани темірқазық” жасау.

Бірінші қадам: “Фильм сахнасын” құру

Көзіңізді жұмып, “сөз жаттауым керек” деп ойламаңыз, керісінше өзіңізге сұрақ қойыңыз:

• Сахна қайда? Париждегі Сена өзені жағасындағы кафеде ме? Әлде Токиодағы түн ортасындағы изакаяда ма? Немесе Барселонадағы күн нұрына шомылған көшеде ме? Суретті неғұрлым нақты етіңіз.
• Кіммен біргесіз? Жаңа танысқан жергілікті досыңызбен бе? Әлде болашақ іскер серіктесіңізбен бе? Немесе жай ғана өзіңіз, сатушыға сенімді түрде тапсырыс беріп тұрсыз ба?
• Не істеп жатырсыздар? Қандай қызықты тақырыптар туралы әңгімелесіп жатырсыздар? Өнер, тағам туралы ма, әлде бір-біріңіздің өміріңіз туралы ма? Сіздер қыран-топан күліп жатырсыздар ма?

Осы бөлшектерді біріктіріп, өзіңіз армандайтын сахнаны жасаңыз. Бұл сахна – сіздің оқуыңыздың соңғы нүктесі.

Екінші қадам: “Жан сезімін” енгізу

Тек суретпен ғана жеткіліксіз, фильм адамдарды толғандыру үшін сезімді қажет етеді.

Сіздің сахнаңызда өзіңізге сұрақ қойыңыз:

• Өзімді қалай сезінемін? Сол сөйлемді еркін айтқан кезде өзімді қаншалықты мақтан тұтып, толқыдым? Қарсы адамның қалжыңын түсінгенде, жүректер бір-біріне жақындай түскендей сезілді ме?
• Не иіскеп, не естіп тұрмын? Ауадағы кофе хош иісі ме, әлде алыстан естілетін көше музыкасы ма?
• Бұл сәт мен үшін нені білдіреді? Бұл менің еңбегімнің зая кетпегенін дәлелдейді ме? Бұл мен армандаған жаңа әлемді ашады ма?

Осы сезімдерді санаңызға терең сіңіріңіз. Бұл “сезім” сіздің күнделікті оқуыңызға отын болсын.

Үшінші қадам: Күнде “көрсету”

“Фильм сценарийіңізді” қысқаша жазып алыңыз.

Күнде оқуды бастамас бұрын, екі минут бөліп, оны бір рет оқып шығыңыз немесе ойша “ойнатыңыз”.

Бас тартқыңыз келіп, жалыққаныңызда, дереу осы “фильмді” ойнатыңыз. Өзіңізге еске сала кетейік, сіз жалықтыратын грамматика кітабын жаттап жатқан жоқсыз, сіз жарқыраған болашақ сәтіңізге жол салып жатырсыз.

Көп ұзамай, бұл қиялдағы сахна нақты естелік сияқты болады, ол сізді алға тартып, итеріп, өз еркіңізбен алға жылжуыңызға көмектеседі.

Әрине, қиялдан шындыққа дейін әрқашан бір қадам бар. Көптеген адамдар қорықатыны – дәл ауызша сөйлесу сәті. Біз әрқашан “міндетті түрде мінсіз болғанша” күтеміз, нәтижесінде ешқашан бастамаймыз.

Бірақ шын мәнінде, сіз қазірден бастап нақты байланыстарды жасай аласыз. Мысалы, Lingogram сияқты құралдар, оның ішінде жасанды интеллект арқылы нақты уақытта аударма жасау мүмкіндігі бар, бұл сізге әлемнің түкпір-түкпіріндегі адамдармен кедергісіз сөйлесуге мүмкіндік береді. Сіз жетік меңгергенше күтпей-ақ, бөтен мәдениеттермен араласудың қуанышын алдын ала сезіне аласыз – бұл сіздің “махаббат сезіміңіздің” ұшқынын тұтандырады.

Сондықтан, “табандылық” деген сөзбен өзіңізді қинамаңыз. Тіл үйренудің ең жақсы жолы – оны өзіңізге “құмарлыққа” айналдыру.

Сол жалықтыратын себептерді ұмытып, жүрегіңізді тербететін мәдениетті табыңыз, өзіңізге арнап керемет фильм түсіріңіз. Сонда сіз тіл үйренудің ауыр жұмыс емес, керісінше аяқтағыңыз келмейтін романтикалық саяхат екенін түсінесіз.