1000 норвег сөзін жаттасаңыз да, неге әлі де сөйлегеніңізді ешкім түсінбейді?

Сізде мұндай жағдай болды ма?

Бірнеше апта бойы Норвег тіліндегі жүздеген, тіпті мыңдаған сөздерді сенімді түрде жаттап алдыңыз. Өзіңізді дайынмын, енді адамдармен бірер ауыз сөйлесе аламын деп ойладыңыз. Бірақ батылдықпен сөйлегеніңізде, қарсы жақтағы адам "Не айтып тұрсың?" дегендей аң-таң, түсініксіз кейіп танытты.

Бұл шынымен де көңіл қалдырады. Мәселе неде? Сөздерді дұрыс жаттамадыңыз ба? Әлде грамматиканы нашар меңгердіңіз бе?

Шын мәнінде, мәселе сіз күтпеген жерде болуы мүмкін.

Норвег тілінің айтылуын үйрену біз мектепте әліпбиді жаттағанға мүлдем ұқсамайды; ол жаңа аспаздық өнерді үйренуге көбірек ұқсайды.

Елестетіп көріңізші, сіз қытай тағамдарын шебер әзірлейтін аспазсыз, енді итальяндық паста жасауды үйренуіңіз керек. Қолыңыздағы "ингредиенттер" – ұн, су, тұз – бәрі бірдей сияқты көрінеді. Бірақ нақты құпия "дайындау әдісінде": қамырды қанша уақыт илеу керек, қанша уақыт тындыру керек, қазанға салып қанша минут қайнату керек, сонда ғана мінсіз "тіске жеңіл" дәмге ие болады.

Норвег тілінің айтылуы да дәл солай. Сол әріптер (a, b, c...) сіздің ингредиенттеріңіз, бірақ оларды қалай біріктіріп, дыбыстау керектігі, бұл "дайындау әдісі" ағылшын немесе қытай тілінен мүлдем басқаша.

Ал көпшілік сәтсіздікке ұшырайды, өйткені олар ең маңызды бір тәсілді ғана меңгерген: "оттың қызуын".

Норвег тілінің айтылуының жаны: "Оттың қызуын" меңгеру өнері

Норвег тілі деген осы "ерекше тағамда" ең маңызды "оттың қызуы" – ол дауысты дыбыстардың ұзын-қысқалығы.

Бұл өте нәзік, бірақ "тағамның дәмін" (яғни сөздің мағынасын) толығымен өзгерте алатын басты фактор.

Ереже өте қарапайым, кәдімгі асханалық рецепт сияқты:

• Ұзын дауысты дыбыстар (жай отта қайнату): Бір дауысты дыбыстан кейін тек бір дауыссыз дыбыс тұрса, дауысты дыбыс ұзақ айтылады.
• Қысқа дауысты дыбыстар (қатты отта тез қуыру): Бір дауысты дыбыстан кейін екі не одан да көп дауыссыз дыбыс тұрса, дауысты дыбыс қысқа әрі нық айтылады.

Оңай сияқты көрінеді ме? Бірақ "оттың қызуын" дұрыс меңгермесеңіз не болатынын қараңыз:

• Сіз tak (tɑːk) дегенді айтқыңыз келді, мағынасы "шатыр" (ұзын дыбыс).
  • Бірақ егер сіз оны тым қысқа айтсаңыз, ол takk (tɑk) болып шығады, мағынасы "рақмет".
• Сіз pen (peːn) дегенді айтқыңыз келді, мағынасы "әдемі" (ұзын дыбыс).
  • Бірақ байқаусызда, ол penn (pɛn) болып шықты, мағынасы "қалам".
• Сіз lege (leːɡə) дегенді айтқыңыз келді, мағынасы "дәрігер" (ұзын дыбыс).
  • Нәтижесінде сіз legge (lɛɡə) деп айттыңыз, мағынасы "қою" немесе "қосу".

Мәселені көрдіңіз бе? Сіз оны тек нөлге жуық секундтық айырмашылық деп ойласаңыз да, норвегтердің құлағына сіздің айтқаныңыз мүлдем басқа нәрсе болып естіледі. Сіз баяу қайнатуды қажет ететін кез келген ет тағамын "қатты отта тез қуыру" әдісімен дайындаған сияқтысыз – нәтижесінде ол танымастай болып шығады.

Сол "ерекше құпия рецепттерден" қорықпаңыз

Әрине, кез келген аспаздық өнерде әдеттегі ережелерге бағынбайтын "ерекше құпия рецепттер" болады, норвег тілі де бұдан тыс емес.

Мысалы, дайдыстағы jeg (мен), han (ол), dem (олар) сияқты кейбір ең жиі қолданылатын сөздерде дауысты дыбыстан кейін бір ғана дауыссыз дыбыс тұрса да, олар қысқа айтылады.

Бұл бір қарт аспаздың сізге: "Бұл тағамды әдеттегідей емес, дәл осылай жасау керек, сонда ғана дәмі дұрыс болады" дегені сияқты.

Бұл "ерекшеліктерді" жаттап алудың қажеті жоқ. Өйткені олар өте жиі қолданылады, сіз тыңдап, сөйлеуді бастағанда, олар өздігінен есіңізде қалады. Оларды оқу жолындағы кедергі емес, кішкентай тосынсый ретінде қабылдаңыз.

Оқулықты ұмытып, "асүйге" кіріңіз

Олай болса, біз норвег тілінің осы "аспаздық өнерін" қалай шынымен меңгере аламыз?

Жауабы: өзіңізді ережелерді жаттайтын оқушы ретінде қабылдауды тоқтатып, білсем деген ықыласы бар шәкірт ретінде қарауды бастаңыз.

Сіз тек рецепттерді оқу арқылы шеф-аспаз бола алмайсыз. Сіз асүйге кіріп, тыңдауыңыз, көруіңіз, қайталауыңыз керек, ингредиенттердің әртүрлі от қызуындағы өзгерістерін сезінуіңіз қажет.

Тіл де дәл солай. Өзіңізді нақты айтылу ортасына енгізуіңіз керек.

Бірақ жаныңызда норвег достарыңыз болмаса ше? Міне, дәл осы жерде технология көмектесе алады. Intent сияқты құралдар сіздің қалтаңыздағы "халықаралық тіл асханасы" сияқты. Онда кіріктірілген ЖИ аудармасы бар, бұл сізге әлемнің түкпір-түкпіріндегі ана тілінде сөйлейтіндермен еркін сөйлесуге мүмкіндік береді.

Сіз кез келген уақытта және кез келген жерде норвег тілінде сөйлейтін ана тілді адамды тауып, олардың дауысты дыбыстарды қалай табиғи түрде ұзартып немесе қысқартатынын тыңдай аласыз, олардың интонациясын қайталай аласыз. Бұл енді жалықтыратын жаттығу емес, нақты диалог. Сіз ережелерді "білуден" тілдің ырғағын шынымен "сезінуге" көштіңіз.

Тілдік тәжірибе саяхатыңызды бастау үшін осы жерді басыңыз

Ақыр соңында, тіл үйренудің шынайы мәні 100% мінсіздікке ұмтылу емес, осы ізденіс пен шығармашылық процесінен ләззат алу.

Сондықтан, сөздік тізіміңізді қоя тұрыңыз, айтылуының дұрыс болмауына алаңдамаңыз. Аспаз сияқты, батыл әрекет етіңіз, қателік жасаңыз, дәмін татыңыз. Жақын арада сіз норвег тілінде "нағыз" әрі "әдемі" сөйлей алатын боласыз.