Неге сіздің ағылшыныңыз "мінсіз" болса да, шетелдіктер оны естігенде бас шайқайды?

Сізде мұндай жағдай болған ба?

Шетелдік досыңызбен сөйлескенде, сіз әрбір сөзді дұрыс айтып, грамматикаңыз да мінсіз болса да, әңгімелесушінің бет-әлпеті біртүрлі болып, атмосфера лезде мұздай суып кеткен сәттер болды ма?

Немесе, сіз аударма бағдарламасын қолданып, өзіңізше "нағыз" деп есептеген сөйлемді жібергенде, нәтижесінде қарсы жақтың жауабы: "Sorry, what do you mean?" болған шығар?

Біз жиі ойлаймыз, шет тілін үйрену – жай ғана сөз жаттау, грамматиканы есте сақтау, машина құрастырған сияқты, бөлшектері дұрыс болса, жұмыс істейді деп. Бірақ біз ең маңызды бір нәрсені ұмыт қалдырамыз: қарым-қатынас машина құрастыру емес, ол тағам дайындау.

Қарым-қатынастың құпиясы "шикізатта" емес, "шеберлікте"

Елестетіп көріңізші, сіз аспазсыз.

• Сөздік қор – қолыңыздағы түрлі азық-түліктер: сиыр еті, картоп, қызанақ.
• Грамматика – дайындаудың негізгі қадамдары: алдымен май құю, сосын пияз, имбирь, сарымсақ салу.

Көп адам осы жерден тоқтап қалады. Олар азық-түлік жаңа болса (сөздік қор мол болса), қадамдар дұрыс болса (грамматикада қате болмаса), міндетті түрде дәмді тағам дайындауға болады деп ойлайды.

Бірақ нағыз "ас шеберлері" түсінеді, тағамның сәтті немесе сәтсіз болуын анықтайтын нәрсе – көбінесе көрінбейтін нәрселер: дұрыс "температура" (ыңғайлылық), дәмдеу, және тамақ жеушінің талғамын түсіну.

Міне, бұл қарым-қатынастағы "орындылық". Бұл сіздің сөзіңіздің "дұрыс-бұрыстығында" емес, сіздің айтқаныңыздың "ыңғайлылығында", "орындылығында".

Ең қарапайым мысал келтірейік.

Жаңадан ағылшын тілін үйренген бір досымыз жасы үлкен шетелдік клиентті көріп, ыстық ықыласпен: "How are you?" деп амандасты.

Грамматикалық және сөздік қор жағынан бұл сөйлем 100% дұрыс. Бірақ бұл құрметті қонақты күткенде, оған тікелей қарапайым қытайлық "пайхуангуа" (қиярды басып дайындалған салат) тағамын ұсынғанмен бірдей. Қате болмаса да, ол жеткілікті түрде ресми емес, тіпті салғырт сияқты көрінеді. Мұндай жағдайда, салмақтырақ "How do you do?" деген сөз арнайы дайындалған дәмді "аперитив" сияқты болып, бүкіл дастарханның деңгейін бірден көтереді.

"Дұрыс" сөйлеу – техника; "орынды" сөйлеу – өнер.

Абай болыңыз! "Фирмалық тағамыңызды" "тозақ тағамына" айналдырып алмаңыз!

Мәдениетаралық қарым-қатынас – алыс жақтан келген қонаққа тағам дайындағанмен бірдей. Сіз оның талғамын және мәдени тыйымдарын түсінуіңіз керек, әйтпесе, сіздің "дәмді тағамдарыңыз" оның көзіне "тозақ тағамы" болып көрінуі мүмкін.

Мен бір шынайы оқиғаны естігенмін:

Қытай делегациясы Жапонияға іссапармен барғанда, елге қайтарда жапон тарапы делегация жетекшісіне әдемі "тануки" (жапон жанат-иті) мүсіншесін сыйға тартқан.

Жапон тарапы тануки жапон мәдениетінде байлық пен іскерліктің символы, тамаша тілек деп санаған.

Бірақ қытайлық топ жетекшісі таңданыспен қарады. Себебі біздің мәдени контексімізде "түлкі" немесе "жанат-иті" көбінесе "айлакерлік", "қанішер" сияқты теріс мағынадағы сөздермен байланыстырылады. Мәдени "дәмдеу" айырмашылығына байланысты мейірімді тілек ренжітуге айналып кете жаздады.

Бұл сіздің ащы жемейтін Гуандундық досыңызға ыстық ықыласпен қытайлық "маосюэван" (ащы және майлы тағам) ұсынғаныңыз сияқты. Сіз оны ең дәмді тағам деп ойласаңыз да, ол ащыдан сөйлей алмай қалуы мүмкін.

Көп жағдайда қарым-қатынастағы кедергі тіл білмеуден емес, мәдени айырмашылықтардан туындайды. Біз жиі өзіміздің "ас кітабымызбен" (мәдени әдеттерімізбен) басқаларға тағам дайындап, "Сізге қандай дәм ұнайды?" деп сұрауды ұмытып кетеміз.

Қарым-қатынас "ас шебері" қалай болуға болады?

Ендеше, біз қарым-қатынастың "шеберлігін" қалай игеріп, әрбір әңгімені орынды ете аламыз?

1. Тек "көмекші аспаз" болмаңыз, "дәм татушы" болыңыз. Тек өз пікіріңізді айтумен шектелмей, әңгімелесушінің реакциясын бақылауды үйреніңіз. Оның кішкене мимикасы, кідірісі сіздің "тағамыңызға" берген бағасы болуы мүмкін. Көп тыңдаңыз, көп қараңыз, көп сезініңіз, сөйтіп қарым-қатынас "дәм сезу" қабілетіңізді біртіндеп дамытыңыз.

2. "Тамақ жеушіңізді" таныңыз. Сізбен кім сөйлесіп тұр? Жақын досыңыз ба, әлде байыпты іскер серіктесіңіз бе? Жас адам ба, әлде жасы үлкен бе? Әңгіме еркін кеште өтіп жатыр ма, әлде ресми кездесуде ме? Аспаз әртүрлі қонақтарға мәзірді өзгертетіні сияқты, біз де әртүрлі адамдар мен жағдайларға байланысты қарым-қатынас тәсілімізді реттеуіміз керек.

3. "Жасанды интеллект көмекші аспазын" пайдаланыңыз. Бүгінгі жаһандану дәуірінде әлемдегі әрбір мәдениеттің "ас кітабын" толық меңгеру мүмкін емес. Бірақ бақытымызға орай, технология бізге көмектесе алады.

Елестетіп көріңізші, егер бір құрал тек "азық-түлікті" (сөздерді) аударып қана қоймай, сонымен қатар бұл "тағамның" (осы сөйлемнің) әңгімелесушінің мәдениетінде қандай "дәмі" бар екенін, оны қандай "шеберлікпен" (үнмен) айту керектігін айтып беретін болса, қандай тамаша болар еді?!

Дәл осыны Intent істеп жатыр. Ол жай ғана аударма құралы емес, мәдениетті түсінетін қарым-қатынас көмекшісі сияқты. Оның кірістірілген жасанды интеллектісі әңгіменің терең мағынасын және мәдени контекстін түсіне алады, бұл сізге "мәдени үйлеспеушіліктен" туындайтын түсініспеушіліктерді болдырмауға көмектеседі және сіздің айтқан әр сөзіңіз әңгімелесушіге жайлылық пен құрмет сезімін беретініне кепілдік береді.

Сіз әлемнің түкпір-түкпіріндегі адамдармен қарым-қатынас жасау қажет болғанда, Lingogram бағдарламасын өзіңіздің "Жасанды интеллект көмекші аспазыңызға" айналдырып, әрбір қарым-қатынасты жағымды "гастрономиялық саяхатқа" айналдыруыңызға болады.

Ақыр соңында, тілдің басты мақсаты – қанша сөз білетініңізді көрсету емес, басқа бір жанмен байланыс орнату.

Нағыз қарым-қатынас шебері – есте сақтау қабілеті керемет "оқу үздігі" емес, адамдардың көңіл-күйін түсінетін "жақсы адам".

Бәріміз де рецепттерді жаттайтын "шәкірттен" тіл арқылы жылылық пен сенім дайындай алатын "қарым-қатынас ас шеберіне" айнала берейік.