Waarom verloor de artificiële 'perfecte taal' uiteindelijk van een wilde bloem?

Vind je vreemde talen leren ook zo moeilijk?

Eindeloze woorden die je moet memoriseren, onbegrijpelijke grammatica en allerlei vreemde uitspraken. We steken er al onze energie in, puur om te kunnen communiceren met mensen uit verschillende culturele achtergronden en om een bredere wereld te zien.

Dan komt misschien de gedachte bij je op: hoe geweldig zou het zijn als er een super eenvoudige, perfect logische, universele taal bestond die iedereen in één keer zou leren?

Nou, honderd jaar geleden heeft iemand dat idee daadwerkelijk werkelijkheid gemaakt. Het heet Esperanto.

De bedenker was een Poolse arts die getuige was van de talloze conflicten die ontstonden door misverstanden tussen mensen met verschillende talen. Daarom wilde hij een neutrale, gemakkelijk te leren taal creëren om barrières te slechten en de wereld te verbinden.

Dit idee klinkt ronduit perfect. De grammaticaregels van Esperanto zouden in één middag te leren zijn, en de woordenschat is grotendeels afgeleid van Europese talen, wat het voor velen zeer toegankelijk maakt.

Echter, meer dan een eeuw later is deze 'perfecte oplossing' bijna volledig in de vergetelheid geraakt en een nichehobby geworden binnen een kleine kring van taalliefhebbers.

Waarom?

Het antwoord is eenvoudig: omdat het is als een zorgvuldig ontworpen plastic bloem.

Perfect, maar zonder geur

Stel je een plastic bloem voor. Felgekleurd, perfect van vorm, verwelkt nooit en heeft geen water of meststoffen nodig. Vanuit elk oogpunt voldoet het aan de definitie van een 'bloem', en is het zelfs 'standaard' dan een echte bloem.

Maar je zult er nooit van houden.

Want het heeft geen leven, geen ziel. Het heeft geen verhalen over wortels die zich vastklampten in weer en wind, en al helemaal geen unieke geur die bijen en vlinders aantrekt.

Esperanto is die plastic bloem in de wereld van talen. De grammatica is consistent, de logica helder, en alle 'onregelmatige' ongemakken zijn weggewerkt. Maar taal is nooit slechts een koud middel voor informatie-uitwisseling.

De ware vitaliteit van taal ligt in zijn unieke 'geur' – oftewel cultuur.

Waarom zouden we een nieuwe taal leren?

We leren Engels, niet alleen om handleidingen te begrijpen, maar vooral om de songteksten van onze favoriete Engelse nummers te kunnen volgen, de nieuwste Hollywood-blockbusters te begrijpen en die specifieke humor en denkwijze te doorgronden.

We leren Japans om zelf de zomerriten uit de anime te ervaren, de eenzaamheid in de teksten van Haruki Murakami te doorgronden en de ambachtelijke geest in de Japanse cultuur te voelen.

Achter Chinese termen als 'jianghu' (de wereld van informele gemeenschappen), 'yuanfen' (voorbestemdheid in relaties) en 'yanhuoqi' (de levendige sfeer van het alledaagse leven), en Engelse termen als 'Cozy' en 'Mindfulness', liggen duizenden jaren van geschiedenis, mythen, gebruiken en levensstijlen verborgen.

Dát is de ware charme van taal, de 'geur' die ons aantrekt om alle moeilijkheden te overwinnen en te leren.

En Esperanto, die 'perfecte bloem' die in een laboratorium is ontstaan, mist precies dit alles. Het draagt geen collectieve herinnering van een volk in zich, er is geen literatuur, muziek of film mee samengegroeid, en er zijn al helemaal geen grappen en gekscherende uitdrukkingen die van mond tot mond gaan op straat.

Het is perfect, maar het heeft geen smaak. Mensen raken niet in vervoering door een gereedschap, maar wel gefascineerd door een cultuur.

We hebben geen uniformiteit nodig, maar verbinding

Betekent dit dan dat de droom van 'wereldwijde verbinding' verkeerd was?

Nee, de droom is niet verkeerd, alleen de manier waarop deze wordt gerealiseerd moet worden geüpgraded.

Wat we nodig hebben, is niet om de talloze kleurrijke en diverse 'wilde bloemen' van de wereld te vervangen door één 'plastic bloem', maar om een brug te bouwen die alle tuinen met elkaar verbindt. We zouden de unieke cultuur en geschiedenis achter elke taal niet moeten opofferen voor het gemak van communicatie.

In het verleden leek dit onbereikbaar. Maar vandaag de dag maakt technologie deze droom op een veel mooiere manier werkelijkheid.

Tools zoals Lingogram zijn hier een uitstekend voorbeeld van. Het is een chat-app met ingebouwde AI-vertaling, waarmee je in je moedertaal vrijelijk kunt communiceren met iedereen, waar ter wereld die zich ook bevindt.

Als je in het Chinees 'yanhuoqi' zegt, ziet de ander direct de meest passende vertaling en uitleg. Je hoeft geen taalexpert te zijn om de authenticiteit van de cultuur van de ander direct te ervaren.

Het wist niet de unieke 'geur' van elke taal uit, maar stelt je juist in staat om directer en gemakkelijker de geur van een andere bloem op te snuiven.

Dit is misschien wel de betere manier om de wereld te verbinden: niet door verschillen uit te wissen, maar door elk verschil te omarmen en te begrijpen.

Immers, ware communicatie begint wanneer we bereid zijn elkaars verschillen te waarderen.