Hier is de vertaling van de tekst naar het Nederlands:

Waarom is communiceren met Japanners zo vermoeiend? Stop met domweg uit het hoofd leren; een ‘relatiekaart’ laat je het direct begrijpen

Herken je dit gevoel?

Als je met nieuwe mensen praat, vooral wanneer je te maken hebt met collega's of klanten met een andere culturele achtergrond, voel je je altijd voorzichtig, alsof je op eieren loopt. Uit angst dat één verkeerd woord de sfeer direct ongemakkelijk maakt, bid je stilletjes: "Oh hemel, was wat ik net zei niet te informeel?"

Vooral als je Japans leert, wanneer je geconfronteerd wordt met de complexe 'keigo' (Japanse beleefdheidsvormen), geven velen het direct op. Hoewel ze allemaal 'zeggen' betekenen, waarom zijn er dan zo veel versies van 「言う」「言います」「申す」「おっしゃる」?

Als je dezelfde verwarring hebt, wil ik je dit vertellen: het probleem ligt niet bij je taalvaardigheid, noch bij een slecht geheugen.

Het probleem is dat we gewend zijn taal als een 'vertaaloefening' te zien, terwijl we een onzichtbare 'sociale kaart' achter de communicatie over het hoofd zien.

Communicatie is geen vertaling, maar positionering

Stel je voor dat je een 'GPS voor menselijke relaties' gebruikt. Elke keer dat je met iemand communiceert, moet je eerst twee coördinaten bepalen:

Verticale as: Machtsafstand (Ben jij hoger, of ben ik hoger?)
Horizontale as: Psychologische afstand (Zijn we ‘insiders’ of ‘outsiders’?)

'Machtsafstand' verwijst naar sociale status, leeftijd of hiërarchische relaties op de werkvloer. Je baas, klanten, ouderen staan 'boven' je; je vrienden en collega's van hetzelfde niveau bevinden zich op dezelfde lijn.

'Psychologische afstand' verwijst naar de nabijheid of afstand van relaties. Familie en beste vrienden zijn je 'insiders' (in het Japans uchi), tussen jullie zijn er nauwelijks geheimen en de interactie is spontaan en informeel. De winkelbediende in de supermarkt en klanten die je voor het eerst ontmoet, zijn 'outsiders' (in het Japans soto). Jullie interactie volgt een reeks geaccepteerde 'sociale scripts'.

Deze kaart bepaalt welke 'communicatieroute' je moet kiezen.

Taal is de route die je kiest

Laten we nu terugkijken naar die lastige Japanse woorden:

Als je met een beste vriend praat, bevinden jullie je op dezelfde lijn op de kaart en is de psychologische afstand nul. Dan neem je de 'dagelijkse shortcut' en gebruik je gewoon het meest informele 言う (iu).
Als je met vreemden of minder bekende collega's praat, zijn jullie gelijk in status, maar er is een zekere psychologische afstand. Dan moet je de 'beleefdheidssnelweg' nemen en is 言います (iimasu) gepast.
Wanneer je rapporteert aan je grote baas of een belangrijke klant, staat die 'boven' je en is die een 'outsider'. Dan moet je overschakelen naar de 'bescheidenheidsmodus' om je eigen handelingen te beschrijven, en jezelf verlagen door 申す (mousu) te gebruiken.
Tegelijkertijd, als je de handelingen van deze baas of klant benoemt, moet je de 'respectmodus' activeren, en de ander verheffen door おっしゃる (ossharu) te gebruiken.

Zie je, zodra je deze 'kaart' begrijpt, is taal niet langer een kwestie van domweg regels uit het hoofd leren, maar een natuurlijke keuze gebaseerd op de positionering van relaties. Je bent niet 'woorden aan het stampen', maar 'routes aan het kiezen'.

Dit is niet alleen de logica van het Japans; het is eigenlijk universeel toepasbaar in elke cultuur. Denk er eens over na: je zou niet in een grappende toon met een sollicitatiecommissie praten, noch zou je met je ouders praten met de formele beleefdheden die je voor klanten zou gebruiken. Want op het moment dat je begint te spreken, heb je in je hoofd al onbewust je positie bepaald.

Wees niet bang om de verkeerde weg te nemen, probeer eerst de kaart te raadplegen

Dus, om een taal echt te beheersen en diepe verbindingen met mensen te leggen, is de sleutel niet het uit het hoofd leren van alle grammatica, maar het ontwikkelen van een 'kaartbewustzijn'.

De volgende keer dat je nerveus bent of niet zeker weet hoe je moet beginnen, ga dan niet meteen zoeken naar "hoe zeg je dit in het Engels/Japans?".

Stel jezelf eerst een paar vragen:

Wat is de machtsafstand tussen mij en deze persoon?
Hoe groot is onze huidige psychologische afstand? Zijn we 'insiders' of 'outsiders'?

Wanneer je deze twee vragen duidelijk kunt beantwoorden, zullen de juiste toon en woordkeuze vaak vanzelf opduiken. Dit werkt beter dan elk grammaticaboek.

Natuurlijk is verdwalen onvermijdelijk bij het verkennen van een onbekende culturele 'kaart'. Een slimme gids kan het dan een stuk gemakkelijker maken. Zoals een tool als Lingogram, een chat-app met ingebouwde AI-vertaling. Wanneer je culturele en taalbarrières overbrugt en niet zeker bent van de gepastheid van je woordkeuze, kan het je helpen je goede bedoelingen en respect nauwkeurig over te brengen, zodat je met meer vertrouwen contacten kunt leggen met mensen over de hele wereld, in plaats van het gesprek te laten doodlopen.

Onthoud: het uiteindelijke doel van taal is niet perfectie, maar verbinding.

Denk de volgende keer, voordat je iets zegt, niet alleen aan wát je wilt zeggen, maar kijk eerst waar jullie samen op de kaart staan.

Dat is het ware geheim van communicatie.