Je volgende taal redt misschien wel een wereld

Heb je ook het gevoel dat de wereld waarin we leven steeds 'kleiner' wordt?

We gebruiken bijna dezelfde apps, kijken naar dezelfde Hollywood-blockbusters en leren dezelfde 'internationale talen'. Dat voelt handig, maar ook een beetje saai, vind je niet? Het is net alsof alle culturen van de wereld in een blender zijn gegooid, en wat eruit komt, is een milkshake met één smaak.

Maar achter deze 'globaliseringsmilkshake' speelt zich geruisloos een diepere crisis af.

Stel je voor dat alle menselijke talen een fonkelende sterrenzee aan de nachthemel zijn. Elke ster vertegenwoordigt een unieke cultuur, een manier om naar de wereld te kijken, een universum vol voorouderlijke wijsheid en verhalen.

Engels, Chinees, Spaans... dat zijn de helderste sterren aan deze hemel, die we elke dag kunnen zien. Maar in deze sterrenzee zijn er ook duizenden zwakke, maar even mooie sterren – de talen van stammen, minderheidstalen, talen die op het punt staan te verdwijnen.

Nu doven deze sterren één voor één uit.

Wanneer een taal verdwijnt, verliezen we veel meer dan alleen woorden. We verliezen de poëzie die in die taal is geschreven, de legendes die alleen in die taal verteld kunnen worden, en de unieke wijsheid die van generatie op generatie is doorgegeven over hoe om te gaan met de natuur en hoe het leven te begrijpen.

Met elke ster die uitdooft, wordt onze nachthemel donkerder en mist het tapijt van de menselijke beschaving een kleur.

Dat klinkt droevig, toch? Maar het goede nieuws is dat we in een ongekend tijdperk leven. Technologie, wat ooit als de 'cultuurblender' werd beschouwd, wordt nu het krachtigste hulpmiddel om deze 'sterren' te beschermen.

Jij, een gewoon persoon, hoeft geen taalwetenschapper te zijn of naar verre oorden te reizen om een beschermer van deze 'sterren' te worden. Je hebt alleen een smartphone nodig.

De onderstaande 'sterrenkaart' heeft veel apps verzameld waarmee je deze kostbare talen kunt leren en verkennen. Ze zijn als kleine ruimteschepen die je direct kunnen meenemen naar culturele universa waarvan je nog nooit hebt gehoord.

Sterren van Noord-Amerika

Op dit land weerklinken de stemmen van vele oude stammen.

• Verborgen parels in mainstream apps:

  • Memrise: Je kunt hier cursussen vinden voor Cherokee, Inuktitut, Lakota en meer.
  • Drops: Biedt leermodules voor Hawaïaans.
  • Duolingo: Heeft al cursussen voor Navajo en Hawaïaans gelanceerd.

• Toegewijde beschermers:

  • The Language Conservancy: Een organisatie die zich inzet voor het behoud van inheemse talen in Noord-Amerika en veel apps heeft ontwikkeld, waaronder Mandan, Crow, Cheyenne en meer.
  • Ogoki Learning Systems Inc: Biedt leermiddelen voor verschillende talen, waaronder Ojibway, Cree, Blackfeet en meer.
  • Thornton Media Inc: Heeft apps ontwikkeld voor talen als Cree, Mohawk, Chickasaw en meer.

De zon van Latijns-Amerika

Van de Maya's tot de Inca's, de talen van dit land zijn vol mysterie en kracht.

• Schatten in mainstream apps:

  • Memrise: Biedt cursussen voor Yucatec Maya, Guarani, Quechua en meer.
  • Duolingo: Als je de apptaal naar Spaans verandert, kun je Guarani leren.

• Gespecialiseerde hulpmiddelen:

  • Centro Cultural de España en México: Heeft prachtige apps ontwikkeld voor inheemse Mexicaanse talen zoals Nāhuatl, Mixteco en meer.
  • SimiDic: Een krachtige woordenboek-app die vertalingen ondersteunt tussen Aymara, Guarani en Quechua.
  • Guaranglish: Een leuke app die zich richt op het leren van Guarani.

Golven van Australië en de Pacific

Op de uitgestrekte Stille Oceaan liggen de talen van de eilanden verspreid als parels.

• Keuzes in mainstream apps:

  • uTalk: Je kunt Maori, Samoaans en Fijisch leren.
  • Drops: Biedt ook Maori en Samoaans aan.
  • Master Any Language: Omvat verschillende talen van de Pacifische eilanden, zoals Maori, Samoaans, Fijisch, Tongaans, Tahitiaans en meer.

• Lokale geluiden:

  • Victorian Aboriginal Corporation for Languages: Zet zich in voor het behoud van de inheemse talen van Victoria, Australië, en heeft meerdere gerelateerde apps uitgebracht.
  • Wiradjuri Condobolin Corporation Limited: Richt zich op het behoud van de Wiradjuri-taal in Australië.

Deze lijst is slechts het topje van de ijsberg. Het wil je niet vertellen 'welke je moet leren', maar eerder 'kijk, je hebt zo veel keuze'.

Het leren van een bedreigde taal levert je misschien niet direct carrièrevoordelen op zoals het leren van Engels. Maar wat het je kan bieden, is iets veel kostbaarders:

• Een avontuur voor de geest: Je zult ontdekken dat de wereld op totaal verschillende manieren beschreven en begrepen kan worden.
• Een diepe connectie: Je bent niet langer zomaar een toerist, maar wordt een deelnemer en drager van een cultuur.
• Echte kracht: Elke keer dat je leert, injecteer je licht in een ster die bijna uitdooft.

Dit is niet alleen leren, het is een uitwisseling. Stel je eens voor, wat een wonderlijke ervaring het zou zijn als je, na moeizaam een paar zinnen in een oude taal te hebben geleerd, een paar woorden kunt wisselen met een van de weinige sprekers ter wereld?

Gelukkig kan de huidige technologie je zelfs helpen om de beginnershindernissen te overwinnen. Chat-apps zoals Lingogram hebben krachtige AI-vertaling ingebouwd. Hierdoor kun je, zelfs als je alleen 'hallo' kunt zeggen, zinvolle gesprekken voeren met mensen aan de andere kant van de wereld, waardoor taalmuren in communicatiebruggen veranderen.

Dus, de volgende keer dat je de wereld een beetje eentonig vindt, open dan de appstore, download niet die populairste game, maar ga op zoek naar een 'ster' waar je nog nooit van hebt gehoord.

Leer een 'hallo' in een oude taal, of ontdek een uniek concept dat alleen in een bepaalde cultuur bestaat.

Wat je redt, is misschien niet alleen een woord, maar een complete wereld. En die wereld zal jou uiteindelijk ook verlichten.