Kwa nini Kiingereza chako "Hakina Kosa Kabisa", lakini wageni wanatikisa vichwa vyao kwa kutoelewa?
Umewahi kukumbana na hali kama hii?
Unapozungumza na rafiki wa kigeni, unajua kabisa kuwa umetumia kila neno kwa usahihi na sarufi haina dosari hata kidogo, lakini ghafla sura ya yule mgeni inabadilika na kuwa ya kutatanisha, na anga la mazungumzo linaganda mara moja.
Au, umetuma ujumbe ulioutafsiri kwa kutumia programu ya kutafsiri, ukiamini kuwa umesema jambo la asili kabisa, lakini jibu unalopata ni: "Sorry, what do you mean?"
Mara nyingi tunafikiri kuwa kujifunza lugha ya kigeni ni kukalili maneno na kukariri sarufi, kama vile kuunganisha mashine – vikamilifu vikiwa sawa, basi itafanya kazi. Lakini tumepuuza jambo muhimu zaidi: Mawasiliano si kuunganisha mashine, bali ni kupika chakula.
Siri ya Mawasiliano: Sio tu "Malighafi", bali "Umahiri wa Moto"
Fikiria wewe ni mpishi.
- Msamiati, ndiyo malighafi mbalimbali mikononi mwako: nyama ya ng'ombe, viazi, nyanya.
- Sarufi, ndiyo hatua za msingi za upishi: kwanza weka mafuta, kisha kitunguu maji, tangawizi na kitunguu saumu.
Watu wengi huishia kujifunza hapa. Wanafikiri kwamba, mradi malighafi ni safi (msamiati mwingi) na hatua ni sahihi (sarufi haina matatizo), basi bila shaka watatengeneza chakula kitamu.
Lakini "wapishi mahiri" wa kweli wanajua kwamba, mara nyingi kinachoamua kufaulu au kutofaulu kwa chakula ni vitu visivyoonekana: uwezo wa kutumia moto sahihi, kupata ladha inayofaa, na uelewa wa ladha ya mla chakula.
Hii ndiyo "staha" katika mawasiliano. Haimaanishi kama unachosema ni "sahihi", bali kama unachosema "kinaleta hisia nzuri" au "kinafaa".
Hebu tuchukue mfano rahisi zaidi.
Rafiki mmoja ambaye ndiyo kwanza ameanza kujifunza Kiingereza, alipokutana na mteja mzee wa kigeni, alimpa salamu kwa shauku: “How are you?”
Kutokana na sarufi na msamiati, sentensi hii ni sahihi kwa asilimia 100. Lakini hii ni kama vile unapomhudumia mgeni mashuhuri, ukamwekea moja kwa moja sahani ya matango ya kawaida ya nyumbani. Ingawa si kosa, bado haionekani rasmi vya kutosha, hata inaonekana ya kawaida. Katika hali kama hiyo, salamu yenye heshima zaidi kama “How do you do?” ndiyo inayofanana na chakula cha kuanzia kilichoandaliwa kwa uangalifu, na inaweza kuinua hadhi ya karamu nzima mara moja.
Kusema maneno "sahihi" ni ujuzi; kusema maneno "yanayofaa" ndiyo sanaa.
Angalia! Usije Ukageuza "Chakula Chako Mahiri" Kuwa "Chakula Cha Kutisha"!
Mawasiliano ya tamaduni mbalimbali ni kama kumpikia mgeni kutoka mbali. Lazima uelewe ladha yake na miiko yake ya kitamaduni, vinginevyo, "vyakula vyako vitamu vya milimani na baharini" huenda vikawa "chakula cha kutisha" machoni pake.
Niliwahi kusikia hadithi ya kweli:
Ujumbe wa China ulipotembelea Japan, walipokuwa wakirudi nchini mwao, upande wa Japan ulimpa kiongozi wa ujumbe (mwanamke) sanamu maridadi ya kauri ya "tanuki".
Upande wa Japan ulihisi kuwa, katika utamaduni wa Japan, tanuki (mbweha-kokoriko) huashiria kuvutia utajiri na biashara yenye mafanikio, ikiwa ni baraka nzuri sana.
Lakini kiongozi wa China alishangaa sana. Kwa sababu katika muktadha wetu wa kitamaduni, "mbweha" au "tanuki" mara nyingi huhusishwa na maneno hasi kama vile "mjanja" au "jini-mbweha" (pepo mbaya wa mbweha). Baraka yenye nia njema, kutokana na tofauti ya "ladha" za kitamaduni, karibu igeuke kuwa tusi.
Hii ni kama vile unavyompa rafiki yako kutoka Guangdong asiyekula pilipili, chakula chenye ladha kali cha "Maoxuewang", ukifikiri ni kitamu cha hali ya juu, lakini yeye huenda akaungua kwa pilipili kiasi cha kushindwa kuongea.
Mara nyingi, vizuizi vya mawasiliano havitokani na kutoelewana kwa lugha, bali hutokana na tofauti za asili za kitamaduni. Mara nyingi bila kujua, tunatumia "mapishi" yetu wenyewe (tabia za kitamaduni) kupikia wengine, lakini tunasahau kuuliza: "Unapenda ladha gani?"
Jinsi ya Kuwa "Mpishi Mahiri" wa Mawasiliano?
Basi, tunawezaje kujua kutumia "moto sahihi" wa mawasiliano, ili kila mazungumzo yafae kikamilifu?
-
Usihudumu tu kama "mhudumu wa jikoni", bali uwe "mkaguzi wa chakula". Usijishughulishe tu na kutoa maoni yako mwenyewe, bali jifunze kuangalia hisia za mwingine. Hisia ndogo usoni mwake, kituo kidogo, vyote vinaweza kuwa tathmini ya "chakula" chako. Sikiliza zaidi, angalia zaidi, hisi zaidi, na polepole jenga "viriba-ladha" vyako vya mawasiliano.
-
Mwelewe "mlaji wako". Unazungumza na nani? Ni rafiki wa karibu, au mshirika muhimu wa biashara? Ni kijana, au mzee? Mazingira ya mazungumzo ni katika sherehe ya kawaida, au katika mkutano rasmi? Kama vile mpishi anavyobadilisha orodha ya vyakula kulingana na wageni tofauti, nasi tunapaswa kurekebisha njia zetu za mawasiliano kulingana na watu na mazingira tofauti.
-
Miliki "Mpishi Msaidizi" wa AI. Katika ulimwengu wa utandawazi wa leo, haiwezekani kwetu kujua kwa undani kila "mapishi" ya kitamaduni duniani. Lakini kwa bahati nzuri, teknolojia inaweza kutusaidia.
Fikiria kama kuna zana ambayo haikusaidii tu kutafsiri "viungo" (maneno), bali pia inakujulisha "chakula" hiki (sentensi) kina ladha gani katika utamaduni wa mwingine, na unapaswa kutumia "moto sahihi" (sauti/hisia) gani kusema – ingekuwa vizuri sana?
Hicho ndicho Intent inachofanya. Sio tu programu ya kutafsiri, bali ni kama msaidizi wa mawasiliano anayeelewa utamaduni. AI yake iliyojengwa ndani inaweza kuelewa maana ya ndani na muktadha wa kitamaduni wa mazungumzo, kukusaidia kuepuka kutoelewana kunakotokana na "kutozoea utamaduni", na kuhakikisha kuwa kila sentensi unayoitoa, inamfanya mwingine ajisikie vizuri na kuheshimiwa.
Unapohitaji kuwasiliana na watu kutoka sehemu mbalimbali za dunia, hebu ruhusu Lingogram iwe "Mpishi wako Msaidizi" wa AI, ikikusaidia kugeuza kila mawasiliano kuwa "safari ya chakula" yenye furaha.
Kwa kifupi, lengo kuu la lugha si kuonyesha unajua maneno mangapi, bali ni kujenga uhusiano na moyo mwingine.
Mtaalamu wa kweli wa mawasiliano si "mwanachuoni" mwenye kumbukumbu bora, bali ni "mtu mwenye moyo wa huruma" anayeelewa hisia za watu.
Tunatumaini sote tutaweza kukua kutoka "mwanafunzi" anayekariri mapishi tu, hadi kuwa "mpishi mahiri" wa mawasiliano anayeweza kupika joto na uaminifu kwa lugha.