Yapay "Mükemmel Dil", Neden Sonunda Bir Kır Çiçeğine Yenik Düştü?

Yabancı dil öğrenmenin çok zor olduğunu hiç düşündünüz mü?

Bitmek bilmeyen kelimeler, anlaşılamayan dilbilgisi kuralları ve türlü garip telaffuzlar... Tüm çabamız, farklı kültürel geçmişlere sahip insanlarla iletişim kurmak ve daha büyük bir dünyayı görmek içindir.

İşte o zaman aklınıza şöyle bir fikir gelebilir: Dünyada süper basit, mantığı kusursuz, herkesin bir çırpıda öğrenebileceği evrensel bir dil olsaydı ne kadar harika olurdu, değil mi?

Demeyin! Yüz yıldan fazla bir süre önce, bu fikri gerçeğe dönüştürenler oldu. Adı "Esperanto" (Dünya Dili).

Yaratıcısı, farklı dilleri konuşan insanların yanlış anlamalar yüzünden ortaya çıkan türlü çatışmalara tanık olan Polonyalı bir doktordu. Bu yüzden, engelleri kaldırmak ve dünyayı birleştirmek için tarafsız, öğrenmesi kolay bir dil yaratmak istedi.

Bu fikir kulağa neredeyse kusursuz geliyordu. Esperanto'nun dilbilgisi kurallarının bir öğleden sonra öğrenilebildiği söylenir, kelime dağarcığı çoğunlukla Avrupa dillerinden gelir ve birçok kişi için oldukça kolaydır.

Ancak, bir yüzyıldan fazla bir süre geçti ve bu "mükemmel çözüm" neredeyse hiç ilgi görmedi, bir dil meraklıları çevresinde niş bir hobi haline geldi.

Neden mi?

Cevabı çok basit: Çünkü o, titizlikle tasarlanmış bir plastik çiçek gibiydi.

Mükemmel, Ama Kokusu Yok

Bir plastik çiçek hayal edin. Renkleri canlı, şekli kusursuz, asla solmaz ve sulama veya gübrelemeye ihtiyaç duymaz. Her açıdan "çiçek" tanımına uyar, hatta gerçek çiçeklerden bile daha "standarttır".

Ama ona asla aşık olmazsınız.

Çünkü onun yaşamı, ruhu yoktur. Rüzgarda ve yağmurda toprağa kök salmış bir hikayesi yoktur, dahası arıları ve kelebekleri çekecek eşsiz bir kokusu da yoktur.

Esperanto, dil dünyasındaki bu plastik çiçektir. Dilbilgisi düzenli, mantığı açık, tüm "düzensiz" sorunları ortadan kaldırılmıştır. Ama dil, hiçbir zaman sadece soğuk bir bilgi alışverişi aracı olmamıştır.

Dilin gerçek canlılığı, eşsiz "kokusunda" -yani kültürde- yatar.

Neden yeni bir dil öğrenmeliyiz?

İngilizce öğrenmemizin nedeni sadece kullanım kılavuzlarını anlamak değil, aynı zamanda sevdiğimiz İngilizce şarkı sözlerini anlamak, en yeni Hollywood filmlerini seyretmek, o mizah anlayışını ve düşünce tarzını kavramaktır.

Japonca öğrenmemizin nedeni, animelerdeki yaz festivallerini (Matsuri) bizzat deneyimlemek, Haruki Murakami'nin yazılarındaki o yalnızlık duygusunu kavramak ve Japon kültüründeki "zanaatkar ruhunu" hissetmektir.

Çincedeki "Jianghu" (gezgin savaşçıların dünyası), "Yuanfen" (kader bağı), "Yanhuoqi" (hayatın canlılığı), İngilizcedeki "Cozy" (rahatlık) ve "Mindfulness" (farkındalık) gibi kelimelerin ardında, binlerce yıllık tarih, mitoloji, gelenekler ve yaşam tarzları birikmiştir.

Dilin gerçek cazibesi budur; bizi türlü zorlukları aşarak öğrenmeye çeken "kokusu" budur.

Oysa Esperanto, laboratuvarda doğmuş bu "mükemmel çiçek", tam da tüm bunlardan yoksundur. Bir milletin ortak anılarını taşımaz, onunla birlikte gelişen edebiyatı, müziği ve sineması yoktur, dahası sokaklarda dolaşan esprileri veya "meme"leri de yoktur.

O çok mükemmel, ama kokusu yok. İnsanlar bir araç için çılgına dönmezler, ama bir kültür için büyülenirler.

İhtiyacımız Olan Birlik Değil, Bağlantıdır

Peki, o "küresel iletişim" hayali yanlış mıydı?

Hayır, hayal yanlış değildi, sadece gerçekleştirme şeklinin güncellenmesi gerekiyordu.

İhtiyacımız olan, dünyanın dört bir yanındaki rengarenk, çeşit çeşit "kır çiçeklerini" tek bir "plastik çiçekle" değiştirmek değil, tüm bahçeleri birbirine bağlayacak bir köprü inşa etmektir. İletişim kolaylığı uğruna, her dilin ardındaki eşsiz kültürü ve tarihi feda etmemeliyiz.

Eskiden bu imkansız görünüyordu. Ama bugün, teknoloji bu hayali daha güzel bir şekilde gerçeğe dönüştürüyor.

Lingogram gibi araçlar, bunun harika bir örneğidir. Bu, yapay zeka çevirisi entegre edilmiş bir sohbet uygulamasıdır, kendi anadilinizde dünyanın herhangi bir köşesindeki insanlarla özgürce iletişim kurmanızı sağlar.

Çince "Yanhuoqi" (hayatın canlılığı) dediğinizde, karşıdaki kişi anında en uygun çeviriyi ve açıklamayı görebilir. Önce bir dil uzmanı olmanıza gerek kalmadan, karşıdaki kültürün özgünlüğünü doğrudan hissedebilirsiniz.

Her dilin eşsiz "kokusunu" silmek yerine, size başka bir çiçeğin kokusunu daha doğrudan ve kolayca duymanızı sağlar.

Belki de dünyayı birleştirmenin daha iyi yolu budur: Farklılıkları ortadan kaldırmak değil, her farklılığı kucaklamak ve anlamaktır.

Sonuçta, gerçek iletişim, birbirimizin farklılıklarını takdir etmeye istekli olmamızla başlar.