Oʻzingizga ortiqcha “qattiq turmang”! Chet tilini oʻrganishning haqiqiy siri – oʻzingizga “erkinlik berishdir”

Sizda hech bunday his boʻlganmi?

Har kuni oʻzingizni soʻzlarni yodlashga, tinglashni mashq qilishga majburlaysiz, reja jadvallari toʻlib-toshgan. Bir kun vazifani bajara olmasangiz, oʻzingizni oʻta muvaffaqiyatsiz his qilasiz. Boshqalarning tez rivojlanayotganini koʻrib, oʻzingiz esa joyingizda turganingizda, yuragingizda tashvish paydo boʻladi.

Biz goʻyo bir gʻalati holatga tushib qolgandek: qanchalik koʻp harakat qilsangiz, shunchalik azoblanasiz; qanchalik koʻp oʻzingizni ayblasangiz, shunchalik voz kechishni xohlaysiz.

Biz har doim oʻzimizga nisbatan “qattiqqoʻl” boʻlish muvaffaqiyatga erishishning yagona yoʻli deb oʻylaymiz. Ammo bugun men sizga ehtimoliy fikringizni oʻzgartiradigan bir haqiqatni aytmoqchiman: til oʻrganishda eng samarali usul – bu aynan “oʻzingizga erkinlik berishni” oʻrganishdir.

Til oʻrganishingiz, u bogʻmi yoki sahro?

Tasavvur qiling, sizning til bilishingiz bir bogʻ. Siz uni gullab-yashnashini, serhosil boʻlishini xohlaysiz.

Endi sizda ikkita tanlov bor:

Birinchi bogʻbonni “qattiqqoʻl boshliq” deb ataymiz. U “qattiqqoʻl ustozdan shogird yetishadi” degan qoidaga qatʼiy ishonadi va bogʻni harbiy usulda boshqaradi. Har kuni oʻsimliklarning qanchalik oʻsganini oʻlchaydi, begona oʻt (xato) topsa, darhol gʻazab bilan ildizi bilan sugʻurib tashlaydi, hatto atrofidagi tuproqni ham buzadi. U ob-havoga qaramay, zoʻrlab sugʻoradi, oʻgʻitlaydi va yetarlicha kuch sarflansa, bogʻ albatta yaxshilanadi deb qatʼiy ishonadi.

Natija nima boʻladi? Tuproq tobora shoʻrlanadi, oʻsimliklar esa qiynalib jon taslim qilish arafasida qoladi, butun bogʻ taranglik va charchoq bilan toʻladi.

Ikkinchi bogʻbonni “dono dehqon” deb ataymiz. U oʻsimliklarning oʻsishida oʻz ritmi borligini tushunadi. Avval u tuproqning xususiyatlarini oʻrganadi (oʻzini tushunadi), qachon sugʻorish kerakligini, qachon quyoshda quritish kerakligini biladi. Begona oʻtlarni koʻrganda, ularni muloyimlik bilan tozalaydi va nima uchun bu yerda begona oʻt oʻsganini, tuproqmi yoki suv bilan bogʻliq muammomi, deb oʻylaydi. U bogʻning yomgʻirli kunlarda dam olishiga ruxsat beradi va quyoshli kunlardagi joʻshqin hayotiylikdan ham zavqlanadi.

Natijada, bu bogʻ osoyishta, yoqimli muhitda tobora yam-yashil, sogʻlom va hayotiylikka toʻlib-toshgan holga keladi.

Koʻpchiligimiz chet tilini oʻrganishda oʻsha “qattiqqoʻl boshliq” boʻlamiz. Biz oʻzimizni bir mashina deb bilamiz, doimiy ravishda oʻzimizni qiynaymiz, bosim oʻtkazamiz, ammo oʻrganish koʻproq hayotiy mehnatga oʻxshaydi, degan narsani unutamiz.

Nima uchun biz doim oʻzimizni bilmagan holda “qiynaymiz”?

“Dono dehqon” boʻlish juda yaxshi tuyuladi, ammo buni amalga oshirish qiyin. Chunki bizning madaniyatimiz va jamiyatimiz doim oʻsha “qattiqqoʻl boshliqni” ulugʻlaydi.

• Biz “oʻzini ayblashni” “tirishqoqlik” deb notoʻgʻri tushunamiz. Bolalikdan bizga “qiyinchilikka chidagan odam, yuqori darajaga erishadi” deb oʻrgatishgan. Shuning uchun, biz tanqid orqali oʻzimizni ragʻbatlantirishga odatlanganmiz, boʻshashishni dangasalik, oʻziga gʻamxoʻrlik qilishni esa intilishsizlik deb bilamiz.
• Biz “oʻziga gʻamxoʻrlik qilish” odamni zaiflashtiradi deb qoʻrqamiz. “Agar xatolarimga juda yumshoq boʻlsam, hech qachon rivojlanmasmikinman?” “Agar bugun dam olsam, boshqalar meni ortda qoldirib ketmasmikin?” Bu qoʻrquv bizni toʻxtashga jurʼat qildirmaydi.
• Biz “his-tuygʻular” va “harakatlar”ni chalkashtirib yuboramiz. Xato qilganimizda, tushkunlikka tushamiz, uyalamiz. Biz bu his-tuygʻular bilan tinch yashashni oʻrganmaganmiz, aksincha darhol ularga asir boʻlib, “men juda ahmoqman, hech narsani uddalay olmayman” degan salbiy aylanaga tushib qolamiz.

Ammo haqiqat shundaki:

Haqiqiy kuch, hech qachon xato qilmaslik emas, balki xato qilgandan keyin oʻzini muloyimlik bilan qoʻllab-quvvatlay olishdir.

Dono dehqon bogʻida bir nechta begona oʻt oʻsganligi uchun oʻz mehnatini butunlay inkor etmaydi. U bu oʻsishning tabiiy holati ekanligini biladi. U bularning hammasiga qarshi turish uchun yetarli ishonch va sabrga ega.

Oʻz tilingiz bogʻining “dono dehqoni” qanday boʻlish mumkin?

Bugundan boshlab, til oʻrganishga boshqacha yondashishga harakat qiling:

1. “Xatolarni” “ishora” deb biling. Biror soʻzni notoʻgʻri aytsangiz yoki grammatikani notoʻgʻri ishlatsangiz, oʻzingizni urishishga shoshilmang. Buni qiziqarli ishora deb biling va oʻzingizdan soʻrang: “Oh? Demak, bu yerda shunday ishlatilarkan, qiziq-ku.” Xato muvaffaqiyatsizlik dalili emas, balki toʻgʻri yoʻlga olib boruvchi yoʻl belgisidir.
2. Oʻzingizga doʻstingizga munosabatda boʻlgandek munosabatda boʻling. Agar doʻstingiz bitta gapni notoʻgʻri aytib ruhi tushsa, nima qilasiz? Albatta, uni ruhlantirasiz: “Hechqisi yoʻq, bu normal holat, keyingi safar ehtiyot boʻlsangiz boʻldi!” Endi oʻzingiz bilan xuddi shunday gaplashing.
3. Oʻzingiz uchun “xavfsiz” mashq muhiti yarating. Oʻrganish mashq qilishni talab qiladi, shuningdek, xato qilishdan qoʻrqmaydigan muhitni ham. Dono dehqon nozik koʻchatlar uchun issiqxona qurganidek, siz ham oʻzingiz uchun xavfsiz mashq maydonini topishingiz mumkin. Misol uchun, chet elliklar bilan suhbatlashishni xohlaysiz, ammo notoʻgʻri gapirib uyalishdan qoʻrqasiz, Intent kabi vositalarni sinab koʻring. Uning ichki AI tarjimoni sizga bemalol fikr bildirishga yordam beradi, shu bilan siz xato qilib aloqani uzishdan xavotirlanmay, osongina haqiqiy suhbatlarda ishonch hosil qilasiz.
4. Har bir “kichik kurtak”ni nishonlang. Faqatgina uzoqdagi “ravon gapirish” maqsadiga qarab turmang. Bugun birorta soʻzni koʻproq yodlab qoldingizmi, birorta qoʻshiq matnining bir qatorini tushundingizmi, biror gap aytishga jurʼat qildingizmi... Bularning hammasi nishonlanishi kerak boʻlgan “yangi kurtaklar”dir. Aynan shu kichik rivojlanishlar oxir-oqibat gullab-yashnagan bogʻga aylanadi.

Haqiqiy oʻsish sabr va xayrixohlikdan kelib chiqadi, qattiqqoʻllik va ichki ziddiyatlardan emas.

Endi oʻsha “qattiqqoʻl boshliq” boʻlishni bas qiling. Oʻz tilingiz bogʻining dono dehqoni boʻling, uni muloyimlik va sabr bilan sugʻoring. Oʻzingizga “erkinlik berganingizda”, til bilishingiz misli koʻrilmagan tezlikda gullab-yashnaganini koʻrasiz.