Đừng học vẹt nữa! Học ngôn ngữ, thực ra có thể 'cuốn' như xem phim bộ vậy
Bạn đã từng học ngoại ngữ theo cách này chưa?
Ôm khư khư cuốn sách từ vựng dày cộp, học thuộc lòng từ A đến Z, kết quả là học rồi quên, quên rồi lại học. Đứng trước những quy tắc ngữ pháp phức tạp, bạn hoàn toàn bối rối, cảm thấy còn khó hơn cả môn toán. Bạn đã khó khăn lắm mới học được vài trăm từ, nhưng lại chẳng thể nói nổi một câu hoàn chỉnh.
Cảm giác này giống như bạn bước vào một căn bếp thượng hạng, với đầy đủ nguyên liệu tươi ngon nhất (từ vựng) và dụng cụ nấu ăn hiện đại nhất (ngữ pháp), nhưng trong tay bạn lại chỉ có một cuốn sách công thức khô khan, ghi vỏn vẹn “muối 5 gram, dầu 10 ml”. Bạn hoàn toàn không biết những thứ này khi kết hợp lại sẽ có vị như thế nào, chứ đừng nói đến việc tạo ra một bữa tiệc thịnh soạn ngon lành.
Và kết quả là gì? Rất có thể bạn sẽ vì quá nản chí mà chọn cách "đặt đồ ăn mang về" (tức là bỏ cuộc rồi đó).
Nhưng nếu, chúng ta thay đổi cách tiếp cận thì sao?
Quên công thức đi, hãy nếm thử hương vị món ăn trước đã
Hãy tưởng tượng, một đầu bếp bậc thầy không trực tiếp đưa cho bạn một cuốn công thức, mà thay vào đó, ông ấy mang đến cho bạn một món ăn "tủ" mà bạn hằng mơ ước. Bạn sẽ được nếm thử hương vị tuyệt vời của nó trước, cảm nhận những tầng hương vị diệu kỳ của các loại gia vị hòa quyện trong miệng.
Bạn hoàn toàn bị món ăn này mê hoặc, và thế là bạn hỏi vị đầu bếp: “Rốt cuộc món này được làm ra như thế nào vậy?”
Lúc này, đầu bếp mới mỉm cười và phân tích từng bước cho bạn: “Bạn thấy đấy, hương vị độc đáo này đến từ loại gia vị này (một từ mới). Và để thịt mềm như vậy, bí quyết nằm ở kỹ thuật chế biến này (một quy tắc ngữ pháp).”
Bạn thấy đó, thứ tự đã hoàn toàn đảo ngược. Bạn không phải học để mà học, mà là vì bị một kết quả tuyệt vời thu hút nên mới chủ động đi tìm hiểu những bí mật đằng sau.
Học ngôn ngữ, cũng nên như vậy.
Cách tốt nhất, là đắm mình vào một câu chuyện hay
Sở dĩ chúng ta cảm thấy việc học thuộc từ vựng và ngữ pháp thật khổ sở, là vì chúng cô lập, vô tri vô giác. Chúng chỉ là nguyên liệu, không phải món ăn.
Trong khi đó, một câu chuyện hay, chính là “bữa tiệc thịnh soạn” ngon lành có thể khiến bạn “nghiện”.
Hãy thử tưởng tượng, bạn không phải đang học thuộc danh sách từ vựng, mà đang đọc một câu chuyện tiếng Đức lôi cuốn. Trong câu chuyện, nhân vật chính đang chạy thục mạng trên đường phố Berlin, cố gắng trốn thoát một kẻ truy đuổi bí ẩn. Bạn hồi hộp dõi theo tình tiết, quá đỗi tò mò muốn biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo.
Trong quá trình đó, bạn sẽ tự nhiên bắt gặp những từ mới và cấu trúc câu mới. Nhưng chúng không còn là những ký hiệu lạnh lẽo nữa, mà là chìa khóa thúc đẩy tình tiết phát triển. Bạn sẽ chủ động tìm hiểu ý nghĩa của chúng để hiểu câu chuyện.
“À, hóa ra 'Halt!' là từ nhân vật chính hét lên với kẻ truy đuổi, có nghĩa là 'Đứng lại!'.” Từ này, vì có tính hình ảnh và cảm xúc, sẽ khắc sâu vào tâm trí bạn, hữu ích hơn gấp trăm lần so với việc bạn đọc đi đọc lại nó trên thẻ từ vựng.
Đây chính là sức mạnh kỳ diệu của việc học qua câu chuyện:
- Nó phù hợp hơn với trực giác. Hãy nghĩ xem chúng ta đã học tiếng mẹ đẻ như thế nào? Chẳng phải là thông qua việc nghe cha mẹ kể chuyện, xem phim hoạt hình sao? Chúng ta hiểu ý nghĩa tổng thể trước, rồi sau đó mới dần dần học được các từ và câu trong đó.
- Nó giúp ghi nhớ sâu sắc hơn. Não bộ dễ dàng ghi nhớ những thông tin có cảm xúc và hình ảnh. Từ vựng và ngữ pháp trong các câu chuyện đều gắn liền với tình tiết và cảm xúc của nhân vật, tạo thành những “neo ký ức” mạnh mẽ.
- Nó thú vị hơn, và cũng hiệu quả hơn. Bạn không còn phải “học” một cách khô khan, mà là đang thưởng thức một câu chuyện. Khi bạn đắm chìm vào đó, việc học trở thành một sản phẩm phụ tự nhiên. Bạn đồng thời tiếp thu từ vựng, ngữ pháp, cách phát âm và văn hóa, “một công đôi việc”.
Từ “Đầu vào” đến “Đầu ra”, để câu chuyện sống động hơn
Tất nhiên, chỉ đọc mà không luyện tập thì chưa đủ. Điều thực sự giúp một ngôn ngữ trở thành của bạn, chính là việc sử dụng nó.
Khi bạn đọc xong một chương truyện thú vị, trong lòng chắc hẳn sẽ có vô vàn suy nghĩ: “Tại sao nhân vật chính lại không tin người kia?” “Nếu là mình, mình sẽ làm gì?”
Lúc này, điều tuyệt vời nhất chính là tìm một người bạn để trò chuyện. Bạn có thể thử dùng những từ vựng và cấu trúc câu vừa học được để bày tỏ quan điểm của mình.
Đây chính là bước then chốt để biến kiến thức thành năng lực. Nhưng nhiều người lại thường “mắc kẹt” ở bước này, vì sợ nói sai hoặc không tìm được bạn học phù hợp.
Thực ra, bạn không cần phải đợi đến khi “hoàn hảo” mới mở lời. Một số công cụ hiện nay được tạo ra chính là để giúp bạn tiến bước này mà không phải chịu áp lực. Ví dụ như các ứng dụng trò chuyện như Intent, nó tích hợp tính năng dịch thuật AI rất tự nhiên. Bạn có thể tự tin nhập ý tưởng của mình bằng tiếng mẹ đẻ, ứng dụng sẽ giúp bạn diễn đạt theo cách tự nhiên nhất, giúp bạn dễ dàng trao đổi tình tiết câu chuyện với bạn bè khắp nơi trên thế giới.
Điểm tuyệt vời của phương pháp này là nó giúp bạn chuyển trọng tâm học tập từ câu hỏi “Mình nói có đúng không?” sang “Hãy cùng trò chuyện về câu chuyện thú vị này đi!”. Áp lực giảm đi, mong muốn giao tiếp tăng lên, năng lực ngôn ngữ tự nhiên sẽ tiến bộ vượt bậc trong quá trình này.
Vì vậy, đừng cứ mãi nhìn chằm chằm vào cuốn “công thức” khô khan đó nữa.
Hãy tìm một câu chuyện bạn yêu thích, dù là tiểu thuyết, truyện tranh hay phim truyền hình dài tập. Đầu tiên, hãy để bản thân bạn như một khán giả, thỏa sức thưởng thức nó. Sau đó, mang theo sự tò mò, hãy khám phá xem những “món ngon” khiến bạn mê mẩn đó thực sự được tạo ra như thế nào.
Cuối cùng, tìm một người bạn, hoặc nhờ đến một công cụ hữu ích, để chia sẻ cảm nhận của bạn.
Bạn sẽ khám phá ra rằng, việc học ngôn ngữ không còn là một quá trình khổ luyện đầy đau khổ, mà là một hành trình khám phá đầy bất ngờ.