Bạn không phải kém tiếng Anh, mà chỉ là “đầu bếp dỏm” ôm đồm công thức.

Bạn có thấy mình cũng vậy không?

Học tiếng Anh mười mấy năm trời, sách từ vựng hết cuốn này đến cuốn khác, quy tắc ngữ pháp thuộc làu làu. Thế nhưng, khi thật sự cần mở miệng nói, đầu óc bỗng chốc trống rỗng, cố mãi mới nặn ra được một câu “Fine, thank you, and you?”

Chúng ta luôn nghĩ là do vốn từ vựng không đủ, phát âm không chuẩn, hay ngữ pháp quá tệ. Nhưng sự thật có lẽ hoàn toàn không phải vậy.

Hôm nay, tôi muốn mang đến cho bạn một góc nhìn hoàn toàn mới: Học tiếng Anh, thực ra, cũng giống như học nấu ăn.

Tại sao bạn mãi không “cất lời” được?

Thử tưởng tượng xem, bạn muốn trở thành một đầu bếp đại tài. Thế là, bạn mua về tất cả các công thức nấu ăn đỉnh cao trên thế giới. Bạn học thuộc lòng “Kinh Thánh Ẩm Thực Pháp”, nắm rõ định nghĩa “chần nước sôi” (blanching) và “kho dầu” (confit), thậm chí có thể nhắm mắt vẽ được cấu trúc phân tử của gia vị.

Nhưng bạn có một vấn đề: Bạn chưa bao giờ thực sự bước chân vào bếp.

Đây chính là tình cảnh khó khăn của hầu hết người học tiếng Anh. Chúng ta là những “người sưu tầm công thức”, chứ không phải là “đầu bếp” thực thụ.

• Ôm đồm công thức, nhưng không chịu làm: Chúng ta điên cuồng học thuộc từ vựng, ngữ pháp, giống như sưu tầm công thức nấu ăn. Nhưng ngôn ngữ là để “làm”, chứ không phải để nhìn. Không chịu mở miệng nói, cũng giống như nhốt những nguyên liệu quý giá (từ vựng) và dụng cụ nhà bếp tinh xảo (ngữ pháp) vào tủ, mặc kệ chúng bám đầy bụi.
• Sợ làm hỏng, không dám “mở bếp”: Sợ nói sai, sợ phát âm không chuẩn, sợ người khác không hiểu... Giống như một đầu bếp mới vào nghề, luôn lo lắng làm cháy thức ăn, cho quá nhiều muối, nên thà không nhóm lửa. Nhưng đầu bếp nào mà không bắt đầu từ việc làm cháy vài món ăn chứ? Phạm lỗi là một phần của việc nấu nướng (và nói tiếng Anh).
• Món ăn đơn điệu, cách diễn đạt nhàm chán: Ngay cả khi dũng cảm mở miệng nói, cũng chỉ lặp đi lặp lại mấy câu “It’s good.” “It’s interesting.” Giống như một đầu bếp, dù nấu món gì cũng chỉ biết dùng muối để nêm nếm. Cuộc hội thoại của bạn trở nên nhạt nhẽo vô vị, không phải vì bạn thiếu ý tưởng, mà là vì bạn chưa học được cách dùng những “gia vị” phong phú hơn (từ vựng và cấu trúc câu sinh động) để thể hiện suy nghĩ của mình.

Thấy đấy, vấn đề không phải ở chỗ bạn có quá ít “công thức nấu ăn”, mà ở chỗ bạn chưa bao giờ thực sự bước vào bếp, tự tay làm một món ăn cho mình và cho người khác.

Làm thế nào để từ “người sưu tầm công thức” trở thành “cao thủ bếp núc”?

Đừng chỉ đọc mà không thực hành nữa. Sự trưởng thành thực sự nằm ở mỗi khoảnh khắc bạn nhóm lửa, mỗi lần đảo món, mỗi lần nếm thử.

Bước Một: Bắt đầu từ món đơn giản nhất – tự nói chuyện với mình

Không ai yêu cầu bạn phải nấu được món “Phật nhảy tường” ngay trong ngày đầu tiên. Hãy bắt đầu từ món “trứng ốp la” đơn giản nhất.

Mỗi ngày dành vài phút, dùng tiếng Anh để miêu tả những gì bạn đang làm, những gì bạn nhìn thấy, và cảm xúc trong lòng.

“Okay, I’m making coffee now. The water is hot. I love the smell.”

Nghe có vẻ hơi ngớ ngẩn, nhưng đây chính là “máy mô phỏng nhà bếp” của bạn. Nó giúp bạn trong môi trường không áp lực, làm quen với dụng cụ nấu ăn (ngữ pháp), sử dụng nguyên liệu (từ vựng), và cho bộ não quen với “logic nấu nướng” mới này bằng tiếng Anh.

Bước Hai: Bước vào căn bếp thật – trò chuyện với người thật

Một người luyện tập mãi, cũng cần biết món ăn của mình có hương vị ra sao. Bạn cần tìm một người bạn sẵn lòng “nếm thử” tài nghệ của mình.

Điều này có thể khó trong quá khứ, nhưng giờ đây, thế giới chính là căn bếp của bạn.

Tìm một người bạn học ngôn ngữ (language partner), hoặc tham gia một cộng đồng trực tuyến. Quan trọng là, tìm một môi trường thực tế cho phép bạn luyện tập liên tục. Ở đây, bạn có thể gặp một vấn đề nan giải: đang trò chuyện dở, bỗng nhiên không nhớ ra một “nguyên liệu” (từ vựng) quan trọng thì phải làm sao? Không khí lập tức trở nên ngượng nghịu, cuộc trò chuyện bị ngắt ngang.

Điều này giống như khi nấu ăn mà phát hiện thiếu một loại gia vị. Một đầu bếp thông minh sẽ làm gì? Anh ta sẽ dùng đến công cụ.

Đó là lý do tại sao chúng tôi giới thiệu một công cụ như Intent. Nó giống như một vị đầu bếp AI thì thầm bên tai bạn. Khi bạn bị mắc kẹt (bí từ), nó có thể giúp bạn dịch thuật ngay lập tức, giúp bạn tìm từ một cách liền mạch, giữ cho cuộc trò chuyện trôi chảy. Bạn không còn phải vì một vấn đề nhỏ về từ vựng mà phá hỏng cả một lần “nấu ăn” quý giá. Nó giúp bạn tập trung vào niềm vui giao tiếp, thay vì nỗi đau tra từ điển.

Bước Ba: Tận hưởng niềm vui sáng tạo, không theo đuổi sự hoàn hảo

Hãy nhớ rằng, mục tiêu của việc học tiếng Anh không phải là nói những câu hoàn hảo đúng ngữ pháp 100%, giống như mục tiêu của việc nấu ăn không phải là sao chép nhà hàng Michelin.

Mục tiêu là sáng tạo và chia sẻ.

Là dùng ngôn ngữ của bạn để chia sẻ một câu chuyện thú vị, để bày tỏ một quan điểm độc đáo, để tạo ra một kết nối thực sự với một người đến từ nền văn hóa khác.

Khi bạn chuyển sự tập trung từ “tôi không thể phạm lỗi” sang “tôi muốn kết nối”, bạn sẽ thấy, kỹ năng nói tự nhiên trở nên dễ dàng và trôi chảy. Người đối diện không quan tâm thì của bạn có đúng hay không, mà là sự chân thành trong ánh mắt và sự nhiệt tình trong lời nói của bạn.

Vì vậy, đừng làm cái “đầu bếp dỏm” run rẩy ôm khư khư công thức nữa.

Hãy bước vào căn bếp của bạn, nhóm lửa lên, mạnh dạn “nấu” những ý tưởng của bạn thành ngôn ngữ. Ngay cả khi món đầu tiên hơi mặn, món thứ hai hơi nhạt, nhưng chỉ cần bạn kiên trì thực hành, sẽ có một ngày, bạn sẽ tạo ra những món ngon khiến cả thế giới phải kinh ngạc.

Món đầu tiên của bạn, định bắt đầu từ đâu?